То же самое очень часто мы встречаем и в сочинении De Trinitate. Местами здесь мы наталкиваемся на окрашенное динамически представление о Духе, как о Силе общей Сыну и Отцу. «Св. Дух, Который есть и Дух Христа и Дух Божий, объявляется вещью одной (с Ними) природы. Вещь Spiritus свойственна naturae Сына, но та же вещь свойственна и naturae Отца: 2361 сравнительно с древними представлениями здесь Spiritus мыслится принадлежностью не только Сына, но и Отца, как у Амвросия, но только у последнего ипостасность Spiritus оттенена гораздо сильнее… Св. Дух, снизойдя свыше, освятил внутренности Девы и, дыша в них, примешал (immiscuit) Себя к природе человеческой плоти, и то, что было чуждым Ему, собственною силою и властью воспринял»; 2362 в этих словах воплощение приписывается Spiritui, а о Сыне даже вовсе нет речи. Это смешение делается малозаметным уже в произведениях более позднего происхождения – в комментариях на псалмы. И. Адамов Иустинов П. К истории Федосеевского толка. [Игнатий Трофимов]//Богословский вестник 1910. Т. 3. 11. С. 483–497 (2-я пагин.). (Продолжение.) 2363 —483— Эпитет «странствующих» 2364 или «странных» 2365 христиан, данный поморцами федосеевцам, может быть приложен к последним во второй четверти XVIII века более чем когда-либо. Это было время, так сказать, рассеяния федосеевщины, рассеяния её учителей и руководителей. В то время как у поморщины продолжал крепко стоять её Иерусалим – Выговская пустынь, собирая вокруг себя всю « церковь », – центр федосеевщины на протяжении каких-нибудь 15-ти лет её самостоятельного существования уже несколько раз перемещался от Польши до Ряпиной мызы. Особенно не посчастливилось федосеевщине в Ряпинском разгроме. Спасшиеся от поимки ряпинские наставники принуждены были разойтись «по своим странам, откуда кто бяше». 2366 Правда, федосеевщина к этому времени была уже настолько сильна и количественно и духовно, что подобный разгром её главного гнезда не мог вести за собой уничтожения самого толка, – однако временный упадок был неизбежен.

http://azbyka.ru/otechnik/pravoslavnye-z...

Et per tempus quidem non ambiguum est, quia ea, quae nunc coeperint, ante non fuerint: per causam vero, quia his non ex causa constet esse quod maneant. Revolve enim omnes originum causas; et intelligentiam in anteriora convertë invenies nihil coepisse per causam, dum omnia per virtutem Dei ad quod sunt creantur, non etiam nascuntur ex aliquo… ipso illo primo humani generis parente Adam ex terra, quae ex nihilo est, et post tempus (De Tr. XII, 16). 205 Et qui creat, efficit pro potestate quod condit: et est opus virtutis creatio, non naturae ex natura gignente nativitas (De Synod., 17). Omnibus creaturis substantiam voluntas Dei attulit: sed naturam Filio dedit ex impassibili ac non nata substantia perfecta nativitas. Talia enim cuncta creata sunt, qualia esse Deus voluit: Filius autem, natus ex Deo talis substitit, qualis et Deus est (ib., 58). 210 Ante tempora et saecula confitentur; quod de angelis atque diabolo est non negandum (Contr. Aux., 6). Christum ante tempora natum asseris: et creatum nega diabolum ante tempora et saecula substitisse (ib., 11). 211 Soletis enim tempora de solis ac lunae creatione numerare, quia scriptum de his sit: «Et sintin signa et tempora et annos» ( Gen. I, 14 ). Sed qui ante coelum est, quod secundum vos etiam ante tempus est, idem et ante saeculum est (De Tr. XII, 34). 212 Quid enim magnum est, ut ante terram Deus Dominum Christum genuerit; cum Angelorum origo terrae creatione reperiatur antiquior? (De Tr. XII, 37). 213 Sed cum regionem cognitioni suae qui infinitus est collocaret; coelo superiore atque primo eodemque in orbem collocato, terminum quemdam Virtutibus, quae primae ad cognoscendum se gignerentur, inclusit (Iri Ps. 135, 8 ). 215 Ac ne forte, quod in aeternum manerent, naturale illis esse ex substantiaebeatitudine crederetur; subjecit, «Praeceptum posuit, et non praeteribit: ut hoc quod sunt, id est, ut maneant in aeternum, non naturae suae esse intelligant, sed praecepti ejus sit, qui potens sit rebus ex nihilo substitutis naturam aeternitatis afferre.

http://azbyka.ru/otechnik/Ioann_Popov/il...

9.11. Non erit caro subiecta animae, nec uitia rationi, si animus non est subditus Conditori. Tunc autem recte subiciuntur nobis omnia quae sub nos sunt, si nos subicimur ei a quo nobis illa subiecta sunt. Nam et quae uidentur esstsubiecta ei qui Deo subiectus non est, ille potius subicitui eis, qui suam uoluntatem subiugat amori earum quae sib subiecta existimat. X. De angelis. 10.1. Angelorum nomen officii est, non naturae, nam secundum naturam spiritus nuncupantur. Quando enim de caelis ad adnuntiandum hominibus mittuntur, ex ipsa ad nuntiatione angeli nominantur. Natura enim spiritus sunt. Tunc autem angeli uocantur quando mittuntur. 10.2. Natura angelorum mutabilis est quia inest illis mu tabilitas in natura, sed facit eos incorruptos caritas sempi terna. Gratia, non natura esse incommutabiles angelos Nam si natura incommutabiles essent, diabolus non utique cecidisset. Mutabilitatem itaque naturae suffragat in illis contemplatio Creatoris. Inde et priuatus est apostata angelus, dum fortitudinem suam non a Deo, sed a se uolui custodire. 10.3. Ante omnem creaturam angeli facti sunt, dum dictum est: Fiat lux. De ipsis enim dicit scriptura: Prior omnium creata est sapientia. Lux enim dicuntur participando lucis aeternae. Sapientia uero dicuntur genitae inhaerendo sapientiae. Et dum sint mutabiles natura, non tamen sinit eos contemplatio mutari diuina. 10.4. Ante omnem creationem mundi creati sunt angeli et ante omnem creationem angelorum diabolus conditus est, sicut scriptum est: Ipse est principium uiarum Dei. Vnde et ad conparationem angelorum archangelus appellatus est. Prius enim creatus extitit ordinis praelatione, non temporis quantitate. 10.5. Primatum habuisse inter angelos diabolum, ex qua fiducia cecidit, ita ut sine reparatione laberetur. Cuius praelationis excellentiam propheta his uerbis adnuntiat: Cedri nonfuerunt altiores illo in paradiso Dei, abietes non adaequauerunt summitatem illius, omne lignum paradisi non est adsimilatum illi, quoniam speciosiorem fecit eum Deus.

http://azbyka.ru/otechnik/Isidor_Sevilsk...

243 Paulus beatus inhabitationem corporis sui congemiscit, per incolatum carnis peregrinari se a Deo conquerens ( Rom. VII, 24 ). Quo contra peregrinandum in carne scit sibi esse, ut ei cum Deo sit incolatus: sed tamen melius ei esse dissolvi, et cum Christo esse ( Phil. I, 22–23 ), et Eccleia astes ait: «Et laudavi omnes qui mortui sunt, super omnes qui vivunt usque nunc» (IV, 2): liberata scilicet per dissolutionem corporis anima, onere atque consortio eam esse infirmis hujus atque periculosae carnis exutam (In Ps. 119, 11 ). 244 (Sanctus ille) elegit autem non naturali necessitate, sed voluntate pietatis: quia unicuique ad id quod volet via est proposita vivendi, et appetendi atque agendi permissa libertas ( Deut. XXX, 19 ). Et ob id uniuscujusque aut poena aut praemiis afficietur electic (In Ps. 118, 22, 4 ). Velle enim naturae libertas est, quae ad perfectae virtutis beatitudinem cum arbitrii voluntate subsistat (De Tr. VII, 19). 245 Nam unicuique nostrum libertatem vitae sensusaue permisit, non necessitatem in alterutrum affigens, ut unumquemque ex naturabonum malumve esse lex cogeret, sed qui nos perbenevolentiam utendaebeatitudinis suae creasset, profectum nobis ad id per meritum vitae innocentis honestaeque constituit. Quid autem honoris haec praemiibonitatis necessitas mereretur, cum malos non esse vis quaedam nobis conserta non sineret? Voluntati ergo permissabonitas est: ut praemium sibi voluntasbonitatis acquireret; et esset nobis aeternae hujusbcatitudinis profectus atque usus ex merito, non necessitas indiscreta per legem. Et quamquam nos ad voluntatembonitatis, id est adbene honesteque vivendum per spem promerendae et utendae suaebonitatis illiceret, poenam tamen devitatae et contemptaebonitatis adjecit: ut cum libertatem nobis voluntatis adbonitatem promerendam reliquisset, quia meritum naturae necessitas non haberet, libertatem ipsam quotidie propositus e contrario poenae terror argueret. Atque ita et per rationem aequi atque justi ad meritum praemii permissa libertas est, et perbonitatem Dei vis libertatis metu constitutionis artata est, utbene velle meriti spes moneret, malum nolle propositae ultionis poena suaderet (In Ps. 2 ., 16).

http://azbyka.ru/otechnik/Ioann_Popov/il...

77. Nec timeo, ne «tetrada» uidear inducere. Nos enim uere solam, qui hoc adserimus, colimus trinitatem. Non enim Christum diuido, cum camis eius diuinitatisque distinguo substantiam, sed unum Christum cum patre et spiritu dei praedico, et illos magis, qui camem Christi unius cum diuinitate eius dicunt esse substantiae, tetrada inducere demonstrabo. Non enim, quod eiusdem substantiae est, unus, sed unum est. Nam utique filium eiusdem cum patre substantiae confitentes in tractatu concilii Nicaeni non unam personam, sed unam diuinitatem in patre et filio crediderunt. Не побоюсь я и обвинений в том, что будто бы ввожу «четверицу». Мы воистину воздаём поклонение единой Троице. Я не разделяю Христа, различая Его телесную и божественную природу, но проповедую Его единым 117 с Отцом и Святым Духом. Более того, я докажу, что как раз утверждающие одну природу плоти Христа и Его божества вводят «четверицу». То, что принадлежит одной и той же природе, есть единое, а не единый. Так исповеданием одной природы у Сына с Отцом в определениях Никейского собора провозглашается вера не в единство Лица, а в единство Их божества. 78. Ergo cum dicunt eiusdem camem, cuius et filius dei erat, fuisse substantiae, ipsi, quod nobis obiciunt, ineptiis uanae adsertionis incurrunt, ut diuidant Christum. Itaque quartum increatum, quod adoremus, inducunt, cum sola increata sit diuinitas trinitatis. Следовательно, те, кто утверждает, что плоть Сына стала чем-то единым с Его божественной природой, впадают в ту нелепую ошибку, которую безосновательно приписывают нам, и отделяют Христа [от Троицы]. Они признают нетварность за этим четвертым, и требуют от нас поклонения ему, хотя не тварен только Бог Троица 118 . 8. 79. Concluseram librum, sed religioni fuit, ne praeteruecti uideremur, quod soluere nequiremus. Nam cum dudum audierint quidam dicentibus nobis filium dei, qui generatus sit, patri, qui generauit, inaequalem esse non posse, quamuis ille generatus sit, iste generauerit, quia generatio non potestatis est, sed naturae, aduersus illam quidem quaestionem uocem sibi arbitrantur obclusam; sed tergiuersatione damnabili in eodem loco uestigia uertunt, ut putent mutationem fieri quaestionis mutatione sermonis, dicentes: «Quomodo possunt ingenitus et genitus esse unius naturae adque substantiae?»

http://azbyka.ru/otechnik/Amvrosij_Medio...

III 6). Соединение и взаимопроникновение природ во Христе было столь тесным, что, согласно прп. Иоанну, «Бог и Иисус существуют в одной и той же сущности» (in una eademque substantia Deum et Jesum esse - Ibid. III 6, 7). IV. Прп. Викентий Леринский обычно использовал для описания таинства соединения природ во Христе такие выражения, как «восприятие плоти» (suscipere/adsumere carnem - Common. 14), «человек соединился с Богом» (unitum hominem Deo - Ibid. 16), «Бог стал человеком» (Deum factum hominem - Ibid. 16) и др. По мысли прп. Викентия, это соединение произошло «в самой утробе Св. Девы» (in ipso Virginis utero - Ibid. 15, 16), или «в самом девственном зачатии» (in ipsa virginali conceptione - Ibid. 15). Подобно блж. Августину, прп. Викентий поясняет это соединение антропологической аналогией (душа - тело): так же как в человеке иное - тело, иное - душа, но и душа, и тело - один и тот же человек, состоящий из двух различных природ - души и тела,- так и во Христе иное - божество, иное - человечество, но и божество и человечество - «один и тот же Христос в обеих сущностях» (unus idemque Christus in utraque substantia - Ibid. 13). Единство Лица, или Ипостаси, Христа прп. Викентий подчеркивает такими выражениями, как «один и тот же Бог и человек» (unus idemque Deus et homo - Ibid. 13), «единство Лица» (unitas personae - Ibid. 13, 15, 16), «единичность одного и того же Лица» (singularitas unius ejusdemque personae - Ibid. 13), «по Лицу» (per personam) Бог стал человеком (Ibid. 13), «ипостасно» (subsistendo) Слово Божие соединилось с человеком (Ibid. 14), «Лицо ипостасное и пребывающее» (persona substantiva ac permanens - Ibid. 16) и др. При этом само Лицо Бога Слова было Лицом человеческой природы Христа (Deus Verbum… ipse persona hominis existeret), и Лицом «не притворным, а истинным» (non simulatoria, sed vera), «не по подражанию, а ипостасно» (non imitativa, sed substantiva - Ibid. 14). Далее, согласно прп. Викентию, «во Христе были две истинные и совершенные сущности, но одно Лицо, чтобы ни различие природ не привело к разделению единства Лица, ни единство Лица не привело бы к стиранию различия сущностей» (Ibid. 16). Кроме того, прп. Викентий подчеркивает совершенство и полноту двух природ во Христе. Христос - это «совершенный Бог и совершенный человек (perfectus Deus, perfectus homo)» (Ibid. 13). Во Христе особенности каждой из двух природ (proprietas uniuscujusque naturae) всегда сохраняются и никогда не смешиваются и не разрушаются (non corruptibili confusione - Ibid. 13; non confundendo - Ibid. 14). При восприятии человеческой природы не произошло никакого превращения божественной природы Бога Слова (non conversione naturae - Ibid. 16), к-рая осталась неизменной (incommutabili sua manente substantia - Ibid. 14).

http://pravenc.ru/text/воплощение.html

Это обличение клеймит всех еретиков, которые под видом братьев не по-братски угнетают Церковь , под прикрытием имени христианского и под мнимым родством в вере они стараются поразить нас братоубийственными мечами. Мы же живём среди них, более того, мир даёт власть грешникам над нами. Но грешник господствует в нынешнем веке, в Царстве же Божьем – праведник. 13. Caueamus igitur, ne qui te a «cubiculo» regis aeterni et a «secreto matris» ecclesiae separare conetur, ad quod ilia anima in Canticis canticorum uerbum dei se «introduxisse» significat; caueamus, ne a sinu patris et quodam utero paternae arcanoque naturae substantiam unigeniti fili separemus uerbisque his, quibus ueritas susceptae incarnationis adstruitur, diuinae generationi praeiudicia inferre meditemur, ne et nostrum alicui dicatur: Si recte offeras, recte autem non diuidas, peccasti; quiesce, hoc est: si nesciamus, quae propria sunt diuinitatis aeternae incarnationisque distinguere, si creatorem cum suis operibus conferamus, si auctorem temporum dicamus coepisse post tempora; neque enim potest fieri, ut, «per quem sunt omnia», sit unus ex omnibus. Будем осторожны, чтобы никто не смог увести нас из чертога вечного Царя и из внутренних покоев Матери-Церкви, в которые душа из Песни песней ввела Бога Слово 34 . Будем осторожны, чтобы не отделить нам от недра Отчего, то есть от таинственного лона Отчей природы, сущность Единородного Сына и на основании слов, свидетельствующих об истине совершившегося воплощения 35 , не вынести поспешного решения о божественном рождении 36 . Иначе и мы услышим: Если ты верно приносишь дар, но не верно разделяешь, ты согрешил. Остановись! ( Быт.4:7 ). Это будет значить, что мы не сумели различить, что принадлежит вечному божеству, а что – воплощению, уравняли Создателя с Его творением и нашли начало во времени для Творца времён. Но невозможно Тому, через Кого все получило бытие 37 , быть одним из всех. 3. 14. Nolo nobis credatur, scriptura recitetur. Non ego dico a me quia inprincipio erat, sed audio; non ego adfingo, sed lego, quod omnes legimus, sed non omnes intellegimus, et, cum legitur, audimus omnes et non audiunt omnes. Incrassatum est enim cor quorundam et aures eorum grauiter audierunt, aures scilicet interioris adfectus. Non enim caro peccat, quae suum seruat officium et recipit auditum, sed animus puri auditus prauus interpraes, qui recusat audire quae audiuntur, intellegere quae leguntur. Quid aures tamquam cera et plumbo clauditis? Et tamen dominica beneficia et officia naturae non potestis excludere. Auditis inuiti, auditis fastidientes, auditis, ne quod non audieritis excusare possitis.

http://azbyka.ru/otechnik/Amvrosij_Medio...

Хотя св. Амвросий ошибается с точки зрения этимологии греческого слова οσα, он прав в своем платоническом понимании сущности как вечно сущей и самобытной реальности, каковой в платонизме признавались идеи, в том числе идеи блага и красоты 1679 . В самом деле, согласно св. Амвросию, Бог есть совершенная красота и высшее Благо (summum bonum 1680 , plenitudo bonitatis 1681 ). По Своей природе Он есть «чистейший Дух» (purissimus Spiritus) 1682 . Его бестелесная, бессмертная и «высшая природа» (summa natura) 1683 характеризуется Амвросием следующим образом: «Бог представляет собой простую природу, а не составную или сложную (naturae simplicis est, non conjunctae atque compositae). У Него нет никаких приводящих свойств (nihil accedat), но в Своей природе Он имеет только то, что Божественно (solum quod divinum est in natura habeat sua). Он все наполняет, но Сам ни с чем не смешивается. Он все проницает, но Сам никак не проницаем. Он повсюду присутствует целиком, одновременно и на небе, и на земле, и на окраинах моря. Он недоступен зрению, неизъясним словом, непостижим чувством. Его следует открывать верой и почитать благочестием. Богу подобает все то, что может ощутить благочестивый [человек], все самое превосходное в отношении красоты и самое возвышенное в отношении власти» 1684 . Однако, по мнению Амвросия, эта Божественная природа принадлежит не только Богу Отцу, но в равной мере всей Троице – Отцу, Сыну и Духу, Которые представляют собой единое Первоначало вселенной: «Един Бог, единое имя, единое Божество, единое величие. Следовательно, нет второго, поскольку Первоначало всего есть Троица и первеноство Троицы над всем (principium omnium Trinitas est, et Trinitatis primatus super omnia est). Значит, [Бог] есть единый, а не второй. Един тот, кто не имеет второго» 1685 . «Троица, обладающая несоставной природой (Trinitas incompositae naturae), не может разрушиться, поскольку все, что есть Бог, есть единое, простое и несоставное. А то, что Он есть, пребывает неизменно и не подчиняется [другому]» 1686 .

http://azbyka.ru/otechnik/Aleksej-Fokin/...

Morbi generali vocabulo omnes passiones corporis continentur; quod inde veteres morbum nominaverunt, ut ipsa appellatione mortis vim, quae ex eo nascitur, demonstrarent. Inter sanitatem autem et morbum media est curatio, quae nisi morbo congruat, non perducit ad sanitatem. Morbi omnes ex quattuor nascuntur humoribus, id est ex sanguine et felle, melancholia et phlegmate. [Ex ipsis enim reguntur sani, ex ipsis laeduntur infirmi. Dum enim amplius extra cursum naturae creverint, aegritudines faciunt.] Sicut autem quattuor sunt elementa, sic et quattuor humores, et unusquisque humor suum elementum imitatur: sanguis aerem, cholera ignem, melancholia terram, phlegma aquam. Et sunt quattuor humores, sicut quattuor elementa, quae conservant corpora nostra. Sanguis ex Graeca etymologia vocabulum sumpsit, quod vegetetur et sustentetur et vivat. Choleram Graeci vocaverunt, quod unius diei spatio terminetur; unde et cholera, id est fellicula, nominata est, hoc est, fellis effusio. Graeci enim fel χολν dicunt. Melancholia dicta ec quod sit ex nigri sanguinis faece admixta abundantia fellis. Graeci enim μλαν nigrum vocant, fel autem χολν appellant. Sanguis Latine vocatus quod suavis sit, unde et homines, quibus dominatur sanguis, dulces et blandi sunt. Phlegma autem dixerunt quod sit frigida. Graeci enim rigorem φλεγμονν appellant. Ex his quattuor humoribus reguntur sani, ex ipsis laeduntur infirmi. Dum enim amplius extra cursum naturae creverint, aegritudines faciunt. Ex sanguine autem et felle acutae passiones nascuntur, quas Graeci ξα vocant. Ex phlegmate vero et melancholia veteres causae procedunt, quas Graeci χρνια dicunt. Caput VI. DE ACUTIS MORBIS ξα est acutus morbus qui aut cito transit aut celerius interficit, ut pleurisis, phrenesis. ξ enim acutum apud Graecos et velocem significat. χρονα est prolixus corporis morbus qui multis temporibus remoratur, ut podagra, pthisis. χρνος enim apud Graecos tempus dicitur. Quaedam autem passiones ex propriis causis nomen acceperunt.

http://azbyka.ru/otechnik/Isidor_Sevilsk...

14 . Nunc illud spectä si uita oneri, mors absolutioni; si uita supplicio, mors remedio; aut si iudicium post mortem, etiam uita post mortem. Vita igitur haec non est bona, aut si hie bona uita, quomodo illic mors non est bona, cum illic nullus supersit terribilis iudicii metus? Sed ipsa hic uita si bona est, quibus rebus bona est? Virtute utique et bonis moribus. Non ergo secundum animae et corporis copulam bona est, sed quia per uirtutcm quod malum est suum repellit, quod autem bonus est mortis adipiscitur, ut quod animae est magis quam id quod contubernii et coniunctionis operetur. Quodsi uita bona, quae animae se a corpore separantis est speculum, et si anima bona, quae se eleuat atque abducit a corporis contubernio, et mors utique est bonum, quae animam a societate huius carnis absoluit et liberat. 15 . Omnifariam igitur mors bonum est, et quia conpugnantia diuidit, ne se inuicem inpugnent, et quia port us quidam est eorum qui magno uitae istius iactati salo fidae 1105 quietis stationem requirunt et quia deteriorem statum non efficit, sed qualem inuenerit in singulis talem iudicio futuro reseruat et quiete ipsa fouet et praescntium inuidiae subducit et futurorum expectatione conponit. Accedit eo quod frustra homines mortem timcnt quasi finem naturae. Nam si recolamus quod deus mortem non fecerit, sed postquam homo lapsus in flagitium est praeuaricationis et fraudis, sententia conprehenderit, ut in terram suam terra remearet, inueniemus mortem finem esse peccati, ne quo esset uita diuturnior eo fieret culpa numerosior. Passus est igitur dominus subintrare mortem, ut culpa cessaret: sed ne iterum naturae finis esset in morte, data est resurrectio mortuorum, ut per mortem culpa deficeret, per resurrectionem autem perpetuarctur natura. Ideoque mors haec transitus uniuersorum est. Opus est ut constanter transeas: transitus autem a corruptione ad incorruptionem, a mortalitate ad inmortalitatem, a perturbationibus ad tranquillitatem. Non igitur te nomen mortis ofiendat, sed boni transitus beneficia delectent. Quid est enim mors nisi sepultura uitiorum, uirtutum suscitatio? Vnde et ille ait: Moriatur anima mea in animis iustorum, id est consepeliatur, ut sua uitia deponat, iustorum adsumat gratiam, qui mortificationem Christi in corpore suo atque anima circumferunt. Mortificatio autem Christi remissio peccatorum, abolitio criminum, erroris obliuio, adsumptio gratiarum est. Quid autem de bono mortis plenius possumus dicere quam quod mors est, quae mundum redemit?

http://predanie.ru/book/220196-tvoreniya...

   001    002    003    004    005    006    007    008    009   010