e tego nauczai Oycowie Koscioa aciskiego: Hilariusz, Ambroy, Augustyn, Leon i inni, znaiomo iest Rossyanóm. Dla czegó wic Koseio Rossyiski miaby brydzi si iednosci z tymi, kfóry tego nauczai i wyznai, co przyiy i pochwaliy powszechne zbory i Oycowie, od obydwoch Koscioów szanowani? Któ moe wzbroni wyznawa ustami, co sercem wieremy? zwaszcza i i aciski Koseio Grekóm, z sob poczonym i iednego z nim wzgldem tego artykuu rozumienia bdcym, czyta symbou podug swoiego zwyczaiu bez sowa i Syna nie przeszkadza. Potrzecie: Rozczenie si Greckiego i aciskiego Koscioów nie od tego artykuu ma swóy pocztek – w listach Michaa Cerulariusza, Leona Akridana i Leona IX., ani iednego o pochodzeniu Ducha S. nie znayduie si sowa – nawet Piotr, patryarcha Antyocheski, w liscie do Dominika Gradeskiego, nie t wspomnionego rozczenia si kadzie przyczyn, lecz wyraa, i Cerulariusz nagania iedynie u acinników nauk o przasnikach – i w reczy samey Cerulariusz, takowego rozczenia naczelnik, zaruca iedynie acinnikóm nauk o przasnym Chlebie, niespiewanie w wielkim poscie Alleluia i inne tym podobne rzeczy. – Na takto maym fundamencie Cerulariusz, bez wszelkiego processu, bez suchania stron, bez wadzy zboru, sam z niewiel podrdnemi sobie biskupami, osmieli si odczy od iednosci koseielney Rymskiego biskupa i cay Zachód, iednego z nim zwyczaiu trzymaicy si! Pisze o tem ze skromnosci sam Rymski biskup Leon IX, wystawuic przykad owey prawdziwey u Salomona matki, która syna swoiego rosci nie dozwolia, i dodaic: e rozmaito zwyczaiów, podug rozmaitosci micysc i czasu, nic do zbawienia wiernych nie przeszkadza, ieeli iedna wiara w miosci dobre uczynki ile moe petnica, przed iedynym ich zaleca Bogiem. I takowy by pocztek rozdziau Greków iako i Rossyan od aciskiego Koscioa. Z owych smutnych czasów, wielka i ciga bole o braci naszey serca nasze drczy. Nie wspominaic o tych staraniach, które Koscio Rymski w rozmaitych czasach podeymowa ku zniszczeniu takowego lubo nie od niego pochodzcego rozdziau, to iedynie wyzna naley, i nic bardziey nie damy iako ziednoczenia, i niczem bardziey si nie brydziemy iak rozdziaem.

http://azbyka.ru/otechnik/Iosif_Semashko...

Na czem e wic zaley nasza w tem yciu szczsliwo? – Zaiste, czowiek iako istota zmyslna, bez zaspokoienia nieuchronnych potrzeb ciaa obey si nie moe; inaczey cierpia by, a cierpic nieszczsliwym bydz by musia. – Lecz iako przymioty ciaa nieskczenie s nisze od przymiotów duszy; tak te powinnismy naybardziey stara si o ukrztacenie wadz naszjch umysowych, o ukrztacenie rozumu. Przez rozum wznosiemy si nad zwierta, a przez iego ukrztacenie nad podobnych sobie ludzi. Zayrzyimy tylko do dzieiów swiata, a zobaezemy t nieskczon rónic, ktora oddziela grubych barbaryców od oswieconych ludów, dawnych i teraznieyszych czasów. Porównaymy skutki ciemnoty ze skutkami podniesioney Edukacyi, a przystaniemy, e ukrztacenie rozumu, do Szczsliwosci naszey koniecznie iest potrzebnym. Jeeli iednak co przyczynia si do dobra naszego; ieeli co iest srodkiem prowadzcym do tego podanego od wszystkich celu; ieeli co moe nas doprowadzi do Szczsliwosci: Spokoyno umysu iest caem dobrem, iest ca szczsliwosci, którey czowiek w tem yciu dostpi moe. Ona iest czyst roskosz, duszy prawdziwie cnotliwey; ona iest iakby zwierciadem owego szczscia, które w przyszosci iest dla nas przeznaczonym. Mie wic zaspokoione konieczne potrzeby ciaa; bydz uwolnionym od dolgliwosci cigle ludzi trapicych; ukrztaci rozum stosownie do iego wielkiego przeznaczenia; stara si nakoniec o spokoyno umysu, wypenieniem obowizków woonych na nas przez Religi i przyzwoit Zwierzchno; oto iest czego powinna da istota rozumem obdarona, oto iest za czem prawdziwy Chrzescianin w tem yciu ubiega si powinien! W reczy samey,iest to obraz zupeny doczesney szczsliwosci: wicey nadto pragn, byoby raczey znakiem skaonego namitnosciami serca, iak rozumu przez natur prowadzonego. – Lecz moe czowiek nawet co do tych reczy bydz zupenie zaspokoionym; moe si ktokolwiek z nas pochlubi e iest zupenie szczsliwym? O! zacni Suchacze, iak daleko iestesmy od tego celu za którym cigle si ubiegamy! Serce nam to powiada, a doswiadczenie niezliczonymi stwierdza przykadami.

http://azbyka.ru/otechnik/Iosif_Semashko...

См. Atlantica Orientalis p. 81. Палестинский город Скифопол также дает повод к подобному предположению. 197 Мы выпустили здесь из прекрасного перевода Гнедича следующее за сим слово: далеко; оно не существует у Омира, и было б противно местности, ибо, Гигеева озеро совсем недалеко от Троп. 199 По хронологии Иродота разрушение Трои последовало 1023 г. до Р. Х., вступление Гигеса на престол 727 лет до Р. Х. 207 Моё описание Фиатиры и Пергама должно было принадлежать другой поездке чрез Брусу и Трою; но я помещаю его здесь, вместе, как принадлежащее одному предмету. Я продолжаю теперь, по моему журналу, описание пути от Сардиса до Смирны. 217 Этот буквальный и верный перевод с греческого текста, молитвы Святого Поликарпа, равно как и отрывок из его послания, заимствовали мы из Христианск. Чтен. 1821 года, часть I, стр. 135–136 226 Sybylla oracul. L. V. «Тебя, тебя, злосчастная Азия, оплакиваю печальною песнию! Вас, народы Ионии, Кари и златоструйной Лидии! Горе вам Сарды! Горе вам веселые Тралы! Горе тебе пышная Лаодикия! Земля поглотит вас и смешает вас с прахом!» 230 Horat. od. I 1. 12 – Propert. III. 18. 19. II. 32, 12. В чертогаз Аттала впервые были введены драгоценные обои называемые aul?a, от слова aula, чертог, зала. 234 Нам известно существование шестнадцати епископов Пергама: I. Гаий. II. Антипа. III. Неизвестный. IV. Феодот. V. Карп. VI. Евсевий. VII. Драконтий. VIII. Варлаам. IX. Филипп. X. Евтропий. XI. Иоанн. XII. Феодор. XIII. Василий. XIV. Мефодий. XV. Неизвестный. XVI. Арсений. 240 Quid tibi visa Chios, Bullati, notaque Lesbos? Quid concinna Samos? Quid Cr?si regia Sardis? Smyrna quid et Colophon? Inajora minorave fama? …………………………………………………….. An venit in votum Attalicis ex urbibus una? An Lebedum laudas, odio maris atque viarum? Scis, Lebedus quam sit Gabiis desertior atque Fidenis vicus. – Tamen illic vivere vellem, Oblitusque meorum, oblivascendus et illis, Neptunum procul e terra spectare furentem. Horat. Epist. I. XI 272 Jacob. de Voragine. Lombard hist. Legenda Sanctor. 1485. p. 95. v. – 97. – Eutychii Patriarchae Alex. Annal. 1658. T. I. p. 531. sq. – Чети Минеи, Авгус. 4

http://azbyka.ru/otechnik/Avraam_Norov/p...

951 Vita s. Eutychii, писанная современником Евстафием, cap. 2, A. SS. Aprilis t. 1, a diem 6-am p. 550–551. Здесь разумеется первое правление Евтихия. 952 Des Joannes von Ephesus die Kirchengeschichte aus dem Syrischen ubersetzt von Schonfelder. Miinchen 1862. Buch 3, cap. 39, S. 136. 953 Ibid. S. 135. Ефремий называет его синкелом (Ephramii de patriarchis Cpl. ed. Bonn. p. 393, vers. 9805), но только он один. В каталоге Никифора Каллиста (Bandurii Imperium Orientale t. 1, p. 194) Иоанн также называется сакелларием. Свидетельство Иоанна Ефесского во всяком случае заслуживает большей веры, как идущее от современника. 955 Joannis Ephesus Kirchegesch. ibid. S. 135, cnf. s. Gregorii Magni lib. 1, ep. 4 ad Joannem. Mansi. t. IX, p. 1031; lib. 4, ep. 38, ibid. p. 1218 и мн. др. 958 Theophilacti Simoc. Historiarum lib. 6, ed. Bonn. p. 279–280; cnf. Nicephori Callisli Ilist. eccl. lib. 18, cap. 34. Migne ser. gr. t. 147, col. 396. 959 Повествование в минеях о Постнике, по-видимому, извлечено из его жития, писанного Фотином, но только в сокращенной форме: факт, о котором говорит отрывок изъ жития Иоанна, читанный на 7-м все­ленском собор (см. выше), засвидетельствован и в минеях. Кроме того, делая ссылки на минеи, мы постоянно принимаем в расчет есте­ственность, а также связь сообщаемых в них известий с показаниями более достоверными. 960 Joannis Ephesus ibid. S. 135; cnf. Gregorii M. Pars 2, lib. 2. ep. 52. Mansi t. 9, p. 1143; lib. 4 ep. 32 ibid. p. 1206. 961 Theophil. Simoc. lib. (i, p. 280. Nicophori Callisti 1. c. col. 396. Grcgorii M. lib. 4, ep. 32. Mansi t. 9, p. 1206. 963 Гиббон. История разрушения и упадка Римск. империи. Перев. Неведомского т. 5, стр. 125. Финлей. Греция под римск. владыч. стр. 273 и 277. Исидор Севильский рассказываетъ, что Маврикий изгонял нищих из столицы, боясь, что патриарх будет расходовать на них слишком много. Migne ser. gr. t. 88, col. 1888. Notitia ex ftlorino. 964 Theophil. Simoc. ibid. p. 280. Nicephori Callisti ibid. col. 396. Рассказ этот, может быть, и прикрашен, но, во всяком случае, он пре­красно характеризует царя и патриарха.

http://azbyka.ru/otechnik/Ivan_Andreev/k...

228 Кирхгофер в своем Quellensammlung (s. 263) приводит из сочинения Тертуллиана (De oratione, c. 8. и Adversus ludaeos, c. 2) два места, представляющих некоторую параллель с изречениями Иакова (I, 13; II, 23); но действительного заимствования и он не признает. 231 Contra haeres. lib. III, c. XI, 8 (Migne, col. 885). «Невозможно, чтобы евангелий было числом больше или меньше, чем сколько их есть. Так как четыре страны мира, в котором мы живем, и четыре главных ветра, и так как церковь рассеяна по всей земле, a столп и утверждение церкви есть евангелие и дух жизни, то надлежит ей иметь четыре столпа, отовсюду веющих нетлением и оживляющих людей». Далее св. Ириней указывает на четыре лица херувимов, лики которых суть образы деятельности Сына Божия, – на виденных Тайновидцем Иоанном Богословом четырех таинственных животных ( Апок. 4:7 ) и проч. 240 Photii Biblioth. cod. 232 (edit. Hoeschelius, p. 903; «Hippolytus, et Irinaeus epistolam Pauli ad Hebraeos dicunt non esse illius». Об Ипполите cp. Cod. 121, p. 301. 246 О 1-м послании Петра см. Contra haer., lib. IV, cap. IX, 2; cap. XVI, 5. – О 1-м и 2-м посланиях Иоанна – Ibid., lib. III, c. XVI, 5, 8; lib. I, cap. XVI, 3. Об Апокалипсисе – Ibid., lib. IV, c. XX, 11; lib. V, c. XXVI, 1; cap. XXX, 3; et. caet. 255 Contra haer. lib. IV, cap. IX, 1 (Migne, col. 996); cf. lib. II, cap. 27, 2; lib. III, cap. 17, 4 (Migne, col. 931). 256 См. указание относящейся сюда литературы у Гэрике: «Введение в новозаветные книги священного писания», вып. 2, стр. 200, примеч. 14 . 259 Приводим текст отрывка в том виде, как он напечатан в Quellensammlung zur Geschichte des N. Kanons – Кирхгофера, перепечатавшего его без всяких исправлений из указанного выше сочинения Муратория: Antiquitates Italicae medii aevi, tom. III, p. 851: .................... «quibus tamen interfuit et ita posuit»……………. 260 …… «Tertio Evangelii librum secundo Lucam. Lucas iste Medicus post ascensum Christi cum eo Pavlus quasi ut juris studiosum secundum adsumsisset, numeri suo ex opinione concriset, Dominum tamen nec ipse vidit in carne, et idem prout assequi potuit. Ita et a nativitate Ioannis incipet dicere. Qnarti Evangeliorum, Ioannis ex discipulis. Cohortantibus condiscipulis et episcopis suis, dixit: conjejunate mihi hodie triduo, et quid cuique fuerit revelatum alterutrum nobis enarremus. Eadem nocte revelatum Andreae ex apostolis, ut recognoscentibus cunctis Ioannis suo nomine cuncta describeret. Et ideo, licet varia singulis Evangeliorum libris principia doceantur, nihil tamen differt credentium fidei, cum uno ac principali spiritu declarata sint in omnibus omnia de nativitate, de passione, de resurrectione, de conversatione cum discipulis suis et de gemino ejus adventu. Primo in humilitate despectus, quod ro……. secundum potestate regali praeclarum, quod futurum est».

http://azbyka.ru/otechnik/Vasilij_Rozhde...

Ч. III: «Никейский собор по коптскому тексту»). Гефеле, когда выпускал свою историю Соборов вторым изданием, знал об открытии коптских актов, но не читал их, а потому не мог составить суждения о находке (Hefele. Ibid. S. 287). 4 Подробная история Вселенского Никейского собора, составленная Геласием Кизическим (V в.), считается на достаточных основаниях недостоверной (Hefele. Ibid. S. 284–285). Впрочем, мы не будем вовсе сторониться истории Геласиевой, но будем пользоваться ею для наших целей, правда, в немногих случаях и притом тогда, когда известия Геласия вполне соответствуют показаниям более достоверных писателей. Богатых и полных сведений касательно догматической истории I Вселенского собора историк вправе был бы ожидать от Евсевия Кесарийского , автора «Жизни Константина», писателя, лично присутствовавшего на Соборе, но ожидания наши не сбываются: Евсевий сам был приверженцем арианской доктрины и потому в «Жизни Константина», подробно и обстоятельно изобразив внешнюю историю собора Никейского, вовсе не коснулся внутренней истории этого Собора, ибо ему пришлось бы говорить против самого себя. 5 Rufinus. Historia ecclesiastica. Lib. I. Cap. 2. Migne. Cursus patr. Lat. (далее – PL); Sozomenus. Historia ecclesiastica. Lib. I. C. 17. Migne. Curs. patr. Gr. (далее – PG). T. 67; Theodoretus. Historia ecclesiastica. Lib. I. C. 6. PG. T. 82. 9 Socrates. Historia ecclesiastica. Lib. I. C. 9. Col. 88 . PG. T. 67. Следует заметить, что в тех случаях, когда цитируемая «глава» данного историка длинна, мы постараемся указывать и страницу (columna), на которой находится то или другое известие историка. 12 Gelasii Cyziceni Historia concilii Nicaeni. Lib. II. C. 22. PG. T. 85; Деяния Вселенских соборов в русском переводе. Т. I. С. 149. Изд. 1-е. 17 Gelasius. Historia con. Nic. Lib. II. ad finem; Socrat. Lib. I. C. 8.; Theodor. Lib. I , 6 и пр. 23 Sozom. Lib. I. C. 17: ο δ ρχυρσοντο, μ χρηναι βαδανστως τας παλαιοτραις δξαις πεσθαι. 33 Kólling старательно собрал сведения о Лукиане, но они очень скудны.

http://azbyka.ru/otechnik/Aleksej_Lebede...

292. Epist. lib.II, LXV, Theodoro monacho, col.229AB. 293. " De volunt. paupertate " , cap.LXIV, col.1056CD. 294. Epist. lib.I, CCXXII, Therino monacho, col.164C. 295. Epist. lib.III, CCXCVIII, Romano monacho, col.532A. Эта мысль весьма распространена в древней аскетической литературе. Так, например, преп. Макарий Великий говорит: " Кто хранит свое тело от блуда, а внутри помыслами прелюбодействует, тот не получит никакой пользы от своего девственного тела " (Macarii Aegyptii, Homil. XXVI, n.XIII, Migne, gr.s., t.XXXIV, col.684A). По преп. Василию Великому, девство есть не только воздержание от рождения детей. Вся жизнь должна быть девственной, ибо человек может прелюбодействовать и словом, и глазом, и слухом. Кроме того, человек может принять нечистоту в сердце, а также растлить целомудрие неумеренностью в пище и питии (См.: Творения свт. Василия Великого, в русск. переводе. Изд. П. Сойкина, СПб., 1911. Т. II, сс.317318, " Слово подвижническое " ). Свт. Иоанн Златоуст говорит: " Девственница должна быть чиста не только телом, но и душой Если тело девы непорочно, а главнейшая ее часть, то есть душевные мысли, осквернены, то какая ей польза от того (то есть от девства тела)? Какая польза, если храм разрушен, а сохраняется лишь его ограда? " (Joannes Chrys. De virginitate V, Migne, gr.s., t.XLVIII, col.537). 296. Epist. lib.II, CXVIII, Anastasiae virgini, col.252A. 297. " De volunt. paupertate " , cap.LII, col.1036C. По учению, изложенному в древней аскетической литературе, нестяжание является одним из важнейших условий монашеской жизни. 298. " De volunt. paupertate " , col.9681060. 299. " De vitiis quae opposita sunt virtutibus " , cap.III, col.1141D. 300. " Peristeria " , sectio XI, cap.XXII, col.936B. 301. " Peristeria " , sectio IV, cap.IV, col.829A. 302. Epist. lib.I, LXXXIII, Eugenio diacono, col.120B. 303. Epist. lib.IV, LX, Paulo monacho, col.576D577AB. 304. Epist. lib.II, V, col.204B. 305. Epist. lib.II, CLXI, Quintilio cancellario, col.277A. 306. Epist. lib.III, XXXVIII, col.405A.

http://pravbiblioteka.ru/reader/?bid=882...

II. APOLOGETICÄ Præparatio evangelica, lib. 1–15, 21, 21–1408. Vigeri præfatio, 9–20. Seguieri a S. Brissone notæ, 1457–1666. Ejusdem. Dissertatio de fragmentis Sanchonia-thonis, gallice, 1667–1716. Index scriptorum ab Eusebio laudatorum (FH.), 1409–10. Index analyticus, 1421–44. Demonstratio evangelica, lib. 1–10, 22, 13–792; fg. lib. 15, 791–94. Epist. nuncup. (editio 1628), 9–12. Notitia G., 11–12. Liber contra Hieroclem (Olearius), 795–868. Index analyticus, in Demonstrationem et Contra Hieroclem, 1291–1304. III. Exegetica: De nominibus hebraicis PL.. 23, 121–190. Commentaria in Psalmos (Montfaucon-Mai), 23, 65–1396 et 24 9–76. ( Ps. 119–150 .) Canones diurni ac nocturni Psalmorum, 23,1395–96. Montfaucon. Præliminaria, 9–62. Mai. De supplemento commenmarii, 63–64. In Proverbia, fg. (M.), 24 75–78. In Isaiam, 89–528. Montfaucon. Præfatio, 77–90. Generalis elementaria introductio, fg, (M.), 22. 1271–74. Eclogæ propheticæ, lib. 1–4, 1021–1262. Gaisford et Lambecii monita, 1017–22. De vitis prophetarum (Curterius), 1261–72. Canones decem harmoniæ evangeliorum, 22, 1275–99 J. Millii monitum 1273–76. Quæstiones evangelicæ ad Stephanum 1–16 (M,), 22, 879–936, cum supplemento 957–76; syr.-latine, 975–82. Quæstiones evangelica ad Marinum 1–4 (M.), 937–58, cum supplemento 1–11: 963–1006 et suppl. min. fg. 1007–16. In Lucam, 24, 529–606. Mail monitum, 527–30. In epist. ad Hebræos, fg. (Mai), 605–6. Maí. De curis biblicis Eusebii, 22, 869–74. Codicis prophetarum specimina (pailæogr.), 875–6. IV. Dogmatica: De Theophania (M.), 24, 609–90. Mai. De græcis fragmentis, 689–92. De solemnitate Paschali (M.), 693–706. Contra Marcellum, lib. 1–2 (Nolle), 707–824. De ecclesiastica theologia, lib. 1–3 (Nolle), 823–1046. H. Nolle monitum, 705–6. Opuscula, 1–14, latine (editio Sirmond). De fide adversus Sabellium, 1–2, 1047–70. De resurrectione, 1–2. 1069–1114. De incorporali et invisibili Deo, 1113–28. De incorporali, lib. 1, 1127–36. De incorporali anima, lib. 2, 1135–44. De spirituali cogitatu hominis lib. 3, 1143–46.

http://azbyka.ru/otechnik/Patrologija/pa...

159. См. письмо Zenoni Decemprimo (lib.II, 299, col.348D). Ту же мысль мы встречаем и у других святых отцов. Так, например, свт. Мефодий, епископ Тирский, в своем фрагменте " Ex libro de libero arbitrio " (Migne gr.s., t.18, col.264) причиной зла считает человека, которого Бог сотворил свободным; свт. Василий Великий (Constit. monast., cap.II, Migne gr.s., t.31, col.1344B) доказывает, что зло есть не что иное, как отступление от добра, а свт. Иоанн Златоуст в своем " Толковании на Евангелие от Матфея " (XIX, п.6), говорит: " Зло зависит не от природы, а от свободы " (Migne gr.s., t.57, col.282). 160. Ep. Auxentio Ecdico, lib.II, 309, col.352B. 161. См.: Ep. Charitoni, lib.III, 254, col.516C. Слово " пафос " (affectus) " страсть " , происходит от греч. глагола " пасхейн " " страдать " и обозначает такое состояние человека, когда он находится под тем или иным внутренним или внешним воздействием, из-за которого мучается, пребывая как бы в ненормальном состоянии. Свт. Иоанн Златоуст, характеризуя страсть, говорит: " Никто не причиняет нам столько терзаний, как усилившиеся в душе страсти " (Expositio in Psalm. IV, 3, Migne gr.s., t.55, col.44). 162. " Peristeria " , sectio X, cap.3, col.832B. Сходные мысли имеются и у других святых отцов. Так, например, преп. Антоний Великий говорит: " Наша духовная природа с высоты славы и достоинства ниспала в бездну позора и унижения " (Ep. VI, Migne gr.s., t.40, col.1011B). Преп. Макарий Великий, указывая на большую утрату, которую потерпел человек вследствие своего падения, говорит: " Адам принял в себя закваску пакостных страстей, которая пропитала весь род ветхого Адама " (Homil. XXIV, 2, Migne gr.s., t.65, col.1020D). 163. См. письмо Cononi rempublicam gerenti (Ep. lib.IV, 39, col.568B). 164. Ep. lib.III, 33, col.400C. 165. См. письмо Ptolomaeo suncletico (Ep. lib.I, 2, col.84B; ср.: 1Кор.15:2). 166. Epist. lib.I, CXV, col.133A. 167. Epist. lib.I, CII, col.125CD128AB. 168. Ту же мысль преп. Нил выражает в другом письме, адресованном на имя Мефодия, в котором он, в частности, пишет: " Когда слышишь Господа, вопиющего с креста: Боже Мой, Боже Мой! для чего Ты Меня оставил? (Мф.27:46) знай, что говорит Он это от имени всех рожденных от Адама людей и, будучи Ходатаем со стороны Им защищаемого вопиет к Судии: мы несем на себе вину, мы ограблены, унижены. Ведь если бы все мы, от Адама проистекшие люди, не были оставлены Богом, то и не подверглись бы поруганию тысяч грехов и не начали бы приносить жертвы и воздавать поклонение камням, деревьям, водам, безжизненым звездам, обезьянам, псам, волкам, крокодилам, злым демонам, да и самому диаволу " (Ep. lib.II, CCLXXXIX, col.344C).

http://pravbiblioteka.ru/reader/?bid=882...

Nous avons dû constater à maintes reprises, au cours de nos études sur la théologie mystique de l’Église d’Orient, l’attitude apophatique propre à cette pensée religieuse. Comme nous l’avons vu, les négations qui signalent l’incognoscibilité divine ne sont pas des défenses de connaître loin d’être une limitation, l’apophatisme fait dépasser tous les concepts, tout domaine de la spéculation philosophique. C’est une tendance vers une plénitude toujours plus grande, transformant la connaissance en ignorance, la théologie des concepts en contemplation, les dogmes en expérience des mystères ineffables. C’est aussi une théologie existentielle engageant l’être entier, en le posant sur la voie de l’union, en l’obligeant de changer, de transformer sa nature pour parvenir à la vraie «gnose», qui est la contemplation de la Sainte Trinité. Or, le «changement d’esprit», la μετνοια, veut dire repentir. La voie apophatique de la théologie orientale est le repentir de la personne humaine devant la face du Dieu vivant. C’est le changement incessant de l’être tendant vers sa plénitude, vers l’union avec Dieu s’effectuant par la grâce divine et la liberté humaine. Mais la plénitude de la divinité, l’accomplissement ultime vers lequel tendent les personnes créées, s’ouvre dans le Saint-Esprit. C’est Lui le Mystagogue de la voie apophatique dont les négations signalent la présence de l’innommable, de l’illimité, de la Plénitude absolue. C’est la tradition secrète dans la tradition manifestée à tous, prêchée sur les toits. C’est le mystère qui demeure caché dans les enseignements de l’Église, tout en leur conférant le caractère de certitude, l’évidence intérieure, la vie, la chaleur, la lumière propres à la vérité chrétienne. Sans Lui les dogmes seraient des vérités abstraites, des autorités extérieures imposées du dehors à une foi aveugle, des raisons contraires à la raison, reçues par obéissance et adaptées ensuite à notre mode d’entendement, au lieu d’être des mystères révélés, des principes d’une connaissance nouvelle s’ouvrant en nous et adaptant notre nature à la contemplation des réalités qui surpassent tout entendement humain. L’attitude apophatique, dans laquelle on peut voir le caractère foncier de toute la pensée théologique de la tradition orientale, est un témoignage incessant rendu au Saint-Esprit qui supplée à toutes les insuffisances, fait dépasser toutes les limitations, confère à la connaissance de l’Incognoscible la plénitude de l’expérience, transforme les ténèbres divines en Lumière dans laquelle nous communions avec Dieu.

http://azbyka.ru/otechnik/Vladimir_Lossk...

   001   002     003    004    005    006    007    008    009    010