Вечерня начиналась с psalmus lucernaris (букв.- псалом при светильниках, иначе lucernarium, ср. одно из греч. названий вечерни - λυχνικ, т. е. светильники); обряд возжжения вечернего света - одна из древних черт кафедральной вечерни во многих вост. традициях. Далее читались 5 псалмов из числа Пс 109-117, 119-132, 134, 136-141, 143-147, распределенные по дням недели, пелась песнь Богородицы (Лк 1; см. Magnificat ). В конце вечерни читались «4 стиха псалма» из Пс 8, 14, 30, 36, 76 и 91 (кроме воскресений). Повечерие, как и Laudes, состояло из 6 псалмов: Пс 4; 30. 1-7; 90; 132; 133 и 116 (ср. Шестопсалмие ), песни прав. Симеона Богоприимца (см. Nunc dimittis, Ныне отпущаеши ) и чина покаяния (ср. с чином прощения в конце визант. повечерия). В целом порядок служб оффиция соответствовал зап. (в первую очередь рим.) монашеской практике, за исключением нек-рых частей, сохранявших следы древнего кафедрального богослужения часов. Обряд люцернария (возжжение вечерних светильников) Особенности литургического года А. о. тесно связаны с тем, что в Медиолане было 2 соборных базилики, отдельный баптистерий , ц. св. Лаврентия, часовня Св. Креста и др. храмы, что, как и в др. городах со священной топографией, предполагало стациональное (связанное с определенными храмами и местами города) богослужение . Во времена свт. Амвросия древней или малой (vetus, minor) называли базилику, находившуюся, вероятно, на месте совр. готического собора (il Duomo) в честь Рождества Пресв. Богородицы , а новой (nova) - базилику в честь св. Феклы , построенную ок. 350 г. неподалеку от первой. Впосл. Большой (maior) или летней (aestiva) ц. стал называться собор в честь Пресв. Богородицы, а наименование зимней (hiemalis) или Малой (minor), вероятно, перешло к ц. св. Феклы, что подтверждается уже ранними Сакраментариями (H. Jenner). По Берольду, в XII в. от Пасхи до праздника Освящения Большой ц. (см. ниже) богослужение совершалось в ней, в остальное время - в Малой ц. По большим праздникам предписывалось служить 2 мессы, по одной в каждом из соборов. В 40-х гг. XVI в. ц. св. Феклы была разрушена (ее остатки изучены археологами в сер. XX в.- Краутхаймер. С. 79-83).

http://pravenc.ru/text/114338.html

69. Et accesserunt inquit, ad illum, et dixit: ego sum Ioseph frater uster, quem uos tradidistis in Aegyptum. Nunc ergo nolite maesti esse neque uobis durum uideatur, quoniam hic me uendidistis; ad uitam enim misit me deus ante uos. Quam fraterna pietas, quam dulcis germanitas, ut etiam parricidale excusaret admissum dicens diuinae illud prouidentiae fuisse, non inpietatis humanae, quandoquidem non ab hominibus oblatus ad mortem, sed a domino missus ad uitam sit. Quid aliud habet illa domini nostri Iesu Christi, qui fratres omnes pietate superauit, in cruce positi intercessio pro plebe dicentis: Pater, dimitte illis; non enim sciunt quid faciunt? Quid aliud illa appellatio sanctitatis in medio discipulorum di­centis: Pax uobis: ego sum, nolite timere? Et cum conturbati et conterriti existimarent spiritum uidere, iterum dixit ad illos: Quid turbati estis et quare cogitationes ascendunt in corde uestro? Videte ecce manus meas et pedes meos, quia ego sum ipse. Palpate et uidete quia spiritus carnem et ossa non habet, sicut me uidetis habere. Haec ergo iam tunc futura posteriori­bus temporibus mysteria reuelata sunt. 70 . Denique ipsis exprimuntur sermonibus, ut ipsum esse intelle­gamus et qui ante in Ioseph et postea in suo Iocutus est corpore, quan­doquidem nec uerba mutauit. Ait enim tunc: Nolite maesti esse et infrä Ascendite ad patrem meum et dicite illï haec dicit filius tuus Ioseph: fecit me deus dominum totius terrae Aegypti. Et in euangelio ait: Nolite timere. Ite nuntiate fratribus meis, ut eant in Galileam, et ibi me uidebunt. Et infra ait: Data est mihi omnis potestas in caelis et in terra, hoc est dicerë diuinae hoc fuit dispositionis, ut acciperem potestatem, non acerbitatis huma­nae. Non obicit scelus qui enumerat praemium. 71 . Quod autem habet in Genesï Ad uitam enim misit me deus ante uos reddit in euangelio dicens: Docete omnes gentes, baptizantes eas in nomine patris et fili et spiritus sancti; haec enim est merces et uita sancto­rum, quod etiam alios redemerunt.

http://azbyka.ru/otechnik/Amvrosij_Medio...

Hoc enim est: ut glorificetur pater in filio, id est in vita aeterna quam petentibus dabo. 14. Subiungitur deinde plenissime de spiritu sancto, quid sit, unde sit quod ipse sit: si enim, inquit, me amatis, mandata mea custodite. Et ego rogabo patrem meum et alium paraclitum dabit vobis, ut vobis cum sit in omne tempus. Quid est paraclitus? Qui adserat adstruat que apud patrem homines omnes fideles atque credentes. Qui iste est? Unus ne solus spiritus sanctus? An idem et Christus? Etenim ipse dixit: alium paraclitum dabit vobis deus. Dum dixit alium, se dixit alium. Dum dixit paraclitum, operam similem declaravit et eandem quodammodo actionem. Ergo et spiritus paraclitus et spiritus sanctus alius paraclitus et ipse a patre mittitur. Iesus ergo spiritus sanctus. Motus enim spiritus. Unde et spiritus motus eo quod spiritus: spirat enim ubi vult. Et ipse nunc dicit: spiritus veritatis. Et ita ei nomen est spiritus sanctus. Spiritus etiam Christus. Spiritus et deus. Omnes ergo spiritus. Verum deus substantialiter spiritus. Inest enim in eo quod est substantia et motus, vel potius substantia ipsa qui est motus, sed in se manens, ut saepe iam diximus, et retinendi causa saepe repetemus. At vero Iesus et spiritus sanctus motio, vere mota motio, unde foris operans, sed Iesus spiritus apertus, quippe et in carne, spiritus autem sanctus occultus Iesus, quippe qui intellegentias infundat, non iam qui signa faciat aut per parabolas loquatur. Ipsum autem se esse ipse sic docet: non vos dimittam orfanos, veniam ad vos. Ipse autem in spiritu sancto esse occultum sic docet: mundus me iam non videbit, vos autem videbitis me, quoniam vivo ego et vos vivetis. Hoc etiam sancto spiritui datum: ut penes vos sit in aeternum spiritus veritatis; et de se dixit: ego sum veritas. Deinde adiecit: quem mundus non potest videre; et de se dixit: iam me mundus non videbit. Deinde adiecit: quoniam ipsum non videt, neque cognoscit ipsum. Sed et Christum nemo cognovit: in sua venit et mundus eum non agnovit.

http://azbyka.ru/otechnik/Marij-Viktorin...

3 . Молитва. Эта важная часть поклонения тоже пришла в христианское богослужение от иудеев. Древнейшие молитвы послеапостольского периода – это евхаристические благодарения «Дидахе» и ходатайство в завершении Послания Климента к коринфянам, которое, по–видимому, использовалось в Римской церкви 416 . Это длинная и тщательно составленная молитва с большим количеством вставок из Ветхого Завета. Она начинается с выразительного обращения к Богу в антитетических выражениях, содержит ходатайство о скорбящих, нуждающихся, странниках и заключенных, просьбы об обращении язычников, исповедь грехов и молитву о прощении (но без формулы отпущения), завершается же она молитвой о единстве и славословием. Очень трогательна молитва о правителях, враждебных по отношению к христианам, о том, чтобы Бог даровал им здоровье, мир, согласие и благополучие. Этот документ поразительно напоминает отрывки из древних литургий, которые начали появляться в IV веке, но содержит имена Климента, Иакова и Марка и, вероятно, включает в себя некоторые древние формулировки 417 . Последняя книга «Апостольских постановлений» содержит литургию Псевдо–Климента или созданную позже, с отдельными молитвами о верующих, новообращенных, одержимых, кающихся и даже мертвых, и полную евхаристическую службу 418 . Обычно во время молитвы стояли с протянутыми руками, на восточный манер. 4 . Пение. Церковь унаследовала Псалтирь от синагоги и во все века использовала ее как неисчерпаемую сокровищницу изъявлений веры. Псалтирь отличается воистину всеобщим духом и замыслом; она касается самых сокровенных струн человеческого сердца в его тайном общении с Богом, представляя собой классическое выражение религиозных переживаний людей всех веков и народов. Это лучшее доказательство ее богодухновенности. Ничего подобного в языческой поэзии нет. Прежде других песнопений, Псалтирь была обогащена вдохновенными гимнами, славившими рождение Спасителя мира, Magnificat Марии, Benedictus Захарии, Gloria in Excelsis небесного воинства и Nunc Dimittis старца Симеона. Эти гимны сразу же стали использоваться в церковном богослужении, они звучали на протяжении всех последующих веков, прекрасные и вечно доставляющие радость. Следы древнехристианских поэтических произведений мы находим в Посланиях и Апокалипсисе. Расширенный по объему ангельский хорал ( Лк. 2:14 ) превратился в Gloria in Excelsis сначала в Греческой церкви, в III, если не во II веке, а потом – в Латинской и использовался как утренний гимн 419 . Это одно из классических выражений поклонения, подобно более позднему латинскому Те Deum. Вечерний гимн Греческой церкви, «Свете тихий», менее известен и примечателен (приводится в славянском переводе):

http://azbyka.ru/otechnik/konfessii/isto...

от имени городского совета Кёльна, насчитывал 40 вопросов. Целью вопросов 1-го списка было выяснение отношения К. к Лютеру и основным положениям лютеранского богословия; инквизиторы справедливо рассчитывали, что К. выскажет мнения, совпадающие с лютеранскими, и тем самым заведомо окажется виновным в ереси и подпадающим под церковное отлучение. Отвечая на 1-ю группу вопросов (список 1, вопросы 1-14), К. заявил, что лично с Лютером не встречался и связей с ним не поддерживает, однако много о нем слышал. Он признал, что читал нек-рые сочинения Лютера, в частности «Краткое толкование 10 заповедей» (Eine kurze Erklarung der 10 Gebote, 1518), «О христианской свободе» (Von der Freiheit eines Christenmenschen, 1520), «Против небесных пророков» (Wider die himmlischen Propheten, 1525), «Толкование в проповедях на песнь Симеона» (Der Gesang Simeonis oder «Nunc dimittis» gepredigt und ausgelegt, 1526). Говоря об отношении к осуждению Лютера Римским папой, К. заявил, что не знает, справедливое оно или нет, однако сам он в прочитанных им сочинениях Лютера ересей не обнаружил (ActaClarenb. S. Следующая группа вопросов касалась отношения К. к таинствам и обрядам католич. Церкви (список 1, вопросы 15-22). Говоря о Евхаристии, К. отметил, что он признаёт евхаристические Дары «истинным Телом и истинной Кровью Христа», однако отказался отвечать на вопрос, сохраняются ли после освящения Даров хлеб и вино в своей сущности, сославшись на его богословскую сложность (Ibid. S. Отвечая на вопросы о покаянии, К. утверждал, что покаяние может быть принесено не только священнику, но и любому христианину, отвергал католич. учение о необходимости принесения личного удовлетворения за грехи и заявлял, что добрые дела сами по себе безразличны для спасения и имеют значение лишь как внешние проявления веры (Ibid. S. На вопросы, касавшиеся почитания Пресв. Богородицы и святых (список 1, вопросы 23-29), К. отвечал, что он считает такое почитание противоречащим Свящ. Писанию и недопустимым (Ibid. S. Вопросы заключительной группы (список 1, вопросы 30-39) касались различных частных разделов вероучения, по к-рым лютеран.

http://pravenc.ru/text/1841261.html

628 Ibid. c. 18 (ad fin.). Salva illa poenitentiae species post fidem, quae aut levioribus delictis veniam ab episcopo consequi poterit, aut majoribus et irremissibilibus a Deo solo. 630 Ibid. In hunc jam gradum decurram, excernens inter doctrinam Apostolorum et potestatem. Disciplina hominem gubernat, potestas adsignam, seorsum quod potestas, Spiritus autem Deus. 631 Ibid. Quis autem poterat donare delicta? hoc solius ipsius est. Quis enim dimittit delicta, nisi solus Deus (Marc. 2:7)? et utique mortalia, quae in Ipsum fuerint admissa et in templum Ejus; nam tibi quae in te reatum habeant, etiam septuagies septies juberis indulgere in persona Petri. 632 Ibid. Sed habet, inquis, potestatem Ecclesia delicta donandi. Hoc ego magis et agnosco et dispono, qui ipsum Paracletum in prophetis novis habeo dicentem: «Potest Ecclesia donare delictum, sed non faciam, ne et alia delinquant». 634 Ibid. Adeo nihil ad delicta fidelium capitalia potestas solvendi et aligandi Petro emancipata. Cui si praeceperat Dominus etiam septuagies deliquenti in eum fratri indulgere; utique nihil postea alligare, id est retinere mandasset, nisi forte ea, quae in Dominum, non in fratrem, quis admiserit; praejudicatur enim non dimittenda in Deum delicta, cum in homine admissa donantur. 635 Ibid. Quid nunc et ad Ecclesiam et quidem tuam psychice? Secundum enim Petri personam spiritalibus potestas ista conveniet aut apostolo, aut prophetae. 636 Ibid. Et ideo ecclesia quidem delicta donabit, sed Ecclesia Spiritus per spiritalem hominem, non ecclesia numerus episcoporum; Domini enim, non famuli Ejus jus et arbitrum, Dei ipsius, non sacerodotis. 638 Ibid. c. 32. Caeterum, si quae audent interserere se aetati apostolicae, ut ideo videantur ab Apostolis traditae, quia sub Apostolis fuerunt, possumus dicere: Edant ergo origines Ecclesiarum suarum: evolvant ordinem episcoporum suorum, ita per successiones ab initio deccurentem, ut primus ille episcopus aliquem ex Apostolis, vel apostolicis viris, qui tanem cum Apostilis perseveraverit, habuerit auctorem et antecessorem. Hoc enim modo Ecclesiae apostolicae census suos deferunt: sicut Smyrnaeorum Ecclesiae Polycarpum ab Ioanne conclocatum refert: sicut Romanorum, Clementem a Petro ordinatum edit; proinde utique et caeterae exhibent, quos ab Apostolis in episcopatum constitutos apostolici seminis traduces habeant.

http://azbyka.ru/otechnik/Aleksandr_Kata...

XII Ad haec multae audientium turbae eleuantes uocem in planctum dixerunt: – Errauimus, peccauimus, inique egimus, doctor salutis ac ueritatis et aeternae uitae ostensor, miserere nostri, ut eruamus a laqueis peccatorum et possimus euadere ignem, quo exuretur mundus et quisque cruciabitur infidelis et pessimus. Tunc Paulus ait: – О uiri fratres, quorum deus cor suo spiritu tetigit, state uiriliter in fide. nam ministri aeternae salutis aderunt а quibus baptizabimini, et bene perseuerantes in caritate domini nostri lesu Christi salui eritis in aeternum. Longinus quoque et Megistus et Acestus secretius ailoquentes apostolum dixerunt: – Rogamus te, fac nos adscribi in militia regis aeterni, ut possimus uenturum ignem euadere et regni perpetui participes fieri: et dimittemus te, uel quocunque potius decreveris pergere, erimus tibi itineris comites et usque ad mortem parentes. Quibus Paulus dixit: – Fratres mei, non sum profugus sed miles legitimus regis mei. si enim scirem quia morerer et non potius ad uitam et gloriam per hanc mortem peruenirem, non solum facerem quae rogatis, sed ego hoc a uobis deposcerem. nunc autem non in uacuum cucurri per multas passiones, nec sine causa patior. nam restat mihi corona iustitiae, quam reddet mihi cui credidi et de quo certus existo quoniam ad illum uado et cum ipso ueniam in claritate sua et patris ac sanctorum angelorum iudicare orbem terrarum. propterea mortem istam contempno et uestram petitionem ut abscedam non obaudiam neque faciam. Illi uero flentes dixerunt ei: – Quid ergo acturi sumus? quomodo te punito uiuemus et ad illum in quo nos credere persuades peruenire ultra ualebimus? XIII Et cum haec inter se loquerentur et populus multus uoces in altum ederet, misit Nero Parthenium quendam et Feritam milites, ut uiderent, si iam Paulus esset occisus. qui aduenientes reppererunt eum adhuc uiuentem et turbas diutissime alloquentem. quos Paulus ad se euocans dixit: – Viri, credite in deum uiuum, qui et me et omnes, qui in eum credunt, a mortis suscitabit.

http://azbyka.ru/otechnik/6/apokrifiches...

76 . Praecellit igitur Paulus et eius exuberat portio, sed tamen habent et alii praedicatores gratiam suam. Binas stolas accipiunt. Quas? illas utique, de quibus dubitare non debes, quia legisti de Sapientia dictum: Binas uestis fecit uiro suo. Vna est mystica, moralis altera. Sed non omnes apostoli, non omnes prophetae, non omnes pastores, non omnes uirtutes, non omnes habent gratiam curationum, non omnes linguis loquuntur. Vbi diuersa praemia, merita diuersa. 77 . Et praemittuntur et patri munera. Filius honorat patrem, Christus populum suum inuitat promissis, inuitat muneribus. Portant haec munera illi asini inutiles et laboriosi ante, nunc utiles, portant in typo Christi munera portaturi in euangelio munerum largitorem. 78. Dimisit autem fratres suos et abierunt. Et dixit illis Ioseph: nolite irasci in uia. Quam bene docet ab iracundia praecauendum. quod ea possit etiam amantes sui separare germanos, et maxime in uia fugiendam esse discordiam, ubi ipse uiandi comitatus debet inuiolabilis gratiae habere consortium. Quid aliud autem ait dominus noster Iesus ex hoc corpore recessurus, cum discipulos dimitteret suos, nisi ne irascerentur in uia, dicens: Pacem relinquo uobis, pacem meam do uobis? Vbi enim pax est, iracundia locum non habet, ablegatur discordia, fugatur dissensio. Hoc est ergo quod ait: Pacem meam do uobis. id est nolite irasci in uia. Et uide ne in hac uia dicat, hoc est in hoc cursu totius uitae indignationem cauendam, quod ira saepe etiam innocentes in crimen adducat, quia, dum iusto amplius irascimur et uolumus alienum coercere peccatum, grauiora peccata conmittimus. Ideo apostolus non uos ipsos, inquit, uidicantes, carissimi, sed date locum irae, hoc est declinemus eam, ne nos illa corripiat. Vnde et dominus Iesus dimittens ad euangelizandum discipulos misit eos sine auro, sine argento, sine pecunia, sine uirga, id est ut et incentiua litis et instrumenta eriperet ultionis. 79. Et ascenderunt, inquit, de Aegypto et uenerunt in terram Chanaan ad Iacob patrem suum et nuntiauerunt illi dicentes quia Ioseph filius tuus uiuit et ipse est princeps totius terrae Aegypti. Quae est terra Chanaan? Quae nutabat. Quid igitur tam euidens quam apostolorum tempora designari, quibus ingressi Iudaeorum synagogas nutantes Iesu domini potentiam praedicabant, sicut habemus in Actibus apostolorum dicente Petrö Hunc ergo Iesum resuscitauit deus, cuius nos testes sumus. Dextera igitur dei exaltatus repromissione spiritus sancti accepta a patre ejfudit hoc donum, quod uos uidetis? Aduertimus certe quomodo et uiuere eum et terrae totius principem dicat, qui aperiens horrea sua spiritalis gratiae donet omnibus ubertatem. Haec dicebant apostoli, sed Iudaei non eredebant, sed iniciebant manus in eos et trudebant in custodiam praedicatores sallitis.

http://predanie.ru/book/220196-tvoreniya...

Нужно заметить, что в богослужении католической церкви шествие со свечами на Сретение стало устойчивой традицией далеко не сразу. Существование в Римской Церкви самого праздника Сретения (под названием Очищение Девы Марии) надежно фиксируется только начиная с VII в. Шествие в Риме в день Сретения, введенное папой Сергием I (687-701), до XII в. имело покаянный, а не праздничный характер. Сама традиция праздновать Сретение распространялась на Западе медленно. Обычай благословения свечей возник, вероятно, во Франкском королевстве и не имел повсеместного характера вплоть до XI века. В XII в. в Риме установился обычай петь при благословении свечей песнь Симеона Богоприимца «Nunc dimittis» («Ныне отпущаеши»). На протяжении Средневековья в разных областях Западной Европы у праздничного шествия были свои особенности. Только в 1570 г. римский Миссал закрепил следующий его порядок: освященные священником свечи раздаются клиру и мирянам, в то время как хор поет песнь Симеона Богоприимца; после каждого стиха поется антифон «Lumen ad revelationem gentium et gloriam plebis tuæ Israel» («свет во откровение языков и славу людей Твоих, Израиля»). Затем начинается торжественная процессия, участники которой несут зажженные свечи. Считается, что процессия символизирует вступление Христа — Света миру — в Иерусалимский храм 4 . Процессия со свечами, став отличительным признаком Сретения, дала в европейских языках название самому празднику (heм. Lichmmess, ucn. Candelaria, фp. Chandeleur, ahrл. Candlemas om Candle Mass). И все же прошло много времени, прежде чем шествие со свечами стало восприниматься как неотъемлемая часть богослужения праздника Сретения в католической церкви. В Православной Церкви подобная традиция вообще не сформировалась 5 . Это, по-видимому, свидетельствует о том, что в смысле и значении самого праздника Сретения нет ничего такого, что вызвало бы необходимость сделать особый акцент на употреблении свечей в богослужении этого дня. То, что с течением времени торжественное шествие со свечами стало в католических странах характерной принадлежностью празднования именно Сретения, могло быть связано с противодействием Церкви языческим суевериям.

http://sueverie.net/sretenskie-svechi-i-...

4. Гимн — молитва в торжественной, поэтической форме, написанная возвышенным и вдохновенным языком, — порождает в верующих глубокое благоговение и позволяет им слиться с небесным хором святых. Она пришла в христианскую церковь из храма и синагоги вместе с ветхозаветными псалмами, этим неистощимым кладезем духовного опыта, назидания и утешения. Начало псалмопению в церкви положил Сам Господь, когда учреждал святую вечерю, а Павел предписывал христианам использовать «псалмы и славословия и песнопения духовные» для общественного назидания. К этому драгоценному наследию прошлого, ценность которого полностью открылась лишь в свете новозаветного откровения, церковь со всем энтузиазмом первой любви добавила самобытные, специфически христианские псалмы, песнопения, славословия и благословения — в последующие столетия они служили богатейшим материалом для создателей священной поэзии и музыки. Возьмите, к примеру, хор ангелов при рождении Спасителя; молитву Nunc dimittis Симеона; Magnificat Девы Марии; Benedictus Захарии; благодарственную молитву Петра после его чудесного избавления; говорение на языках, которое, будь то в форме песни или молитвы, в апостольских церквях всегда было исполнено возвышенного вдохновения; фрагменты гимнов, время от времени встречающиеся в посланиях; а также лирические и литургические отрывки, славословия и антифоны Апокалипсиса. 5. Исповедание веры . Все вышеупомянутые формы поклонения представляют собой также и проявление веры. Первым явным исповеданием веры были слова Петра о том, что Иисус есть Христос, Сын Бога живого. Вторым — тринитарная крещальная формула. На основе последней постепенно сложился Апостольский символ веры — он также имеет троичную структуру, однако Христу в нем отводится центральное и самое главное место. В своем нынешнем виде этот текст известен лишь с IV века, а во И и III веке он существовал в различных более или менее пространных формах, но по своей сути является в полном смысле апостольским. Он представляет собой превосходное, составленное понятным для всех языком обобщение главных этапов откровения триединого Бога начиная с сотворения мира и заканчивая воскресением тела и замечательным образом отвечает литургическим и катехетическим нуждам.

http://pravbiblioteka.ru/reader/?bid=683...

   001    002    003    004   005     006    007    008    009    010