Inorno al 1324, fra i Carpazi e il Danubio, nasce il Principato di Valacchia, e dopo 1359 – il Principato moldavo che comprendeva la Moldova, la Bucovina e la Bessarabia. In questi principati cominciarono a formarsi i due popoli fratelli – i valacchi e i moldavi. Nella vita dei principati una grande importanza ci aveva la Chiesa ortodossa locale, la quale, come la Chiesa ortodossa russa, faceva parte del Patriarcato di Costantinopoli. La persona che contribuiva all’avvicinamento fra la tradizione culturale moldava e quella russa all’inizio del XV secolo fu il famoso metropolita ed intellettuale Gregorio Tsamblak. Le opere del metropolita Gregorio Tsamblak come scrittore spirituale, eminente predicatore e un rappresentante della scuola letteraria di Tarnovo (Bulgaria), il quale visse per un periodo in Moldavia, si distribuivano e si rielaboravano nella cultura libraria russa. Più tardi, nelle circostanze del dominio osmano su una parte cospicua del mondo ortodosso, il Principato moldavo diventò, secondo un’espressione felice dello storico russo Anatolij Turilov, una vera “Tarnovo dopo Tarnovo”, cioè un importante centro letterario e un mediatore nel reciproco scambio culturale fra gli slavi meridionali e quelli orientali.   Nella seconda metà del XV secolo cominciano i rapporti politici fra i gran principi russi e i signori (in moldavo, gospodari) moldavi. Era l’epoca dei due eminenti capi di stato – Ivan III Vassilievich e Stefano il Grande. Il grande ruolo del signore (gospodar) Stefano come principe ortodosso, che è diventato un simbolo della resistenza e del cristianesimo sotto la pressione dell’Impero turco musulmano e un ideale del servizio disinteressato al dovere, fu molto apprezzato già dai suoi posteri immediati.  Un contemporaneo biografo di Stefano il Grande dà al suo operato una valutazione seguente: “Le eccezionali qualità personali del principe risultarono davvero utili Dopo la caduta degli stati ortodossi la Moldavia era l’unico “sostegno” dell’Ortodossia nell’Europa Orientale. La Russia si trovava nella situazione della “raccolta” dei territori e non era capace di assumere la tradizione civilizzatrice greco-bizantina che proveniva ancora dagli imperatori romani. Stefano capì tutto il profitto e la responsabilità nei confronti del momento storico e alzò la bandiera del difensore del cristianesimo di tutta l’Europa contro i turchi musulmani. Egli espanse la costruzione delle chiese e dei monasteri in tutto il paese, diede rifugio ai chierici dai paesi balcanici occupati, fece offerte, grandi per il periodo, di denaro e di terreni. Bisogna particolarmente notare gli stretti rapporti fra il principe e i monasteri del Monte Athos in Grecia”.

http://mospat.ru/it/authors-analytics/61...

Литургическое движение стремилось, чтобы богослужебная жизнь стала для всех христиан глубочайшим экзистенциальным выражением их существования. Для верующих должно иметь исключительное значение все, что происходит в литургической жизни Церкви. Они должны всецело посвящать себя участию в ней. Ранер писал, что совершение таинств должно быть самым экзистенциальным из всех человеческих действий 305 . Немногие действительно живут евхаристической жизнью и понимают значение евхаристической жертвы всего бытия, считал Бодуэн; все сводится к исполнению внешнего ритуала, в чем протестанты справедливо упрекали Церковь 306 . Богословы и пастыри литургического движения требуют полного соответствия существования и молитвы 307 – ни одна область нашей жизни не должна оставаться вне молитвенных объятий Церкви: Литургия должна представлять собой освящение жизни в ее целостности. Не нужно иметь зону сакрального существования, отделенную от жизни; сама жизнь требует, чтобы в ней совершалось Божественное богослужение с алтарем как исходной точкой 308 . Сторонники литургического движения исходили из того факта, что богослужение в течение своего исторического существования менялось, развивалось (в тех аспектах, где возможны изменения); это подразумевает, что изменения возможны и в будущем. Потом это было подтверждено известными энцикликами Mediator Dei 309 и Dominicae Cenae 310 . Бодуэн считал день, когда вышла энциклика Mediator Dei, очень важной датой для литургического возрождения и истории Церкви нашего времени 311 . Энциклика, с одной стороны, явно поддержала усилия представителей литургического движения: Конец прошлого и начало этого века отмечены ранее невиданным возрождением литургических исследований, за что следует благодарить достойную восхищения инициативу многих людей, но особенно благочестивую ревность некоторых монастырей знаменитого бенедиктинского ордена 312 . С другой стороны, с помощью этой энциклики литургическое движение было поставлено под непосредственный контроль и направлялось в желаемую сторону. Хотя стремления литургического движения в целом одобрялись, однако в этом явлении усматривалась и определенная опасность, что побуждало поставить движение под надлежащий контроль 313 .

http://azbyka.ru/otechnik/Pravoslavnoe_B...

93 Nasci autem eum voluntas ejus fuit, cujus in virtute ac potestate inecai ut nasceretur (In Matth. XVI, 4). 95 Omnipotentem te scio, nec consciae tibi tantum atque ipsi Unigenito tuo nativitatis inenarrandae exspecto rationem. Impossibile enim tibi nihil est, et genitum a te filium omnipotentiae tuae virtute non ambigo. Ambigens enim, jam omnipotentem te negabo. Bonum te etiam ex nativitate mea didicï atque obid non invidum tebonorum tuorum in Unigeniti tui nativitate esse confido. Credo enim, quod quae tua sunt, eius sint… (De Tr., VI, 21). 96 Cum extra naturalium necessitatum causam liber atque absolutus, naturae lotius dominus manens, proprietatem nativitatis Unigeniti sui ex indemutabilis naturae suae virtute significet… Proprietas autem humanarum necessitatum intra causas uteri continetur. Sed Deo non ex partibus perfecto, sed indemutabili per spiritum, quia Deus spiritus est, non est internarum causarum naturalis necessitas (De Tr., XII, 8). 97 Cum non ex voluntate, ut cartera. Filius subsistere doceretur, ne secundum voluntatem tantum, non etiam secundum naturam haberet essentiam… Nec voluntas sola genuit Filium, nec demutata aut coacta imperio naturalis legis essentia est… Ante tempora omnia Pater ex naturae suae essentia, impassibiliter volens, Filio dedit naturalis nativitatis essentiam (De Synod., 59). 98 Ita hoc praedicationis suae modo «unus Deus» aut alium excluderet, aut per alium non esset (unus), aut tantum in nominibus unus esset: quia et unitas alium nesciret, ei alius non permitteret unionem, et duo unus esse non posset. 99 «Dixit», enim, «et facta sunt», non utique solum voluit, et fecit: «mandavit, et creata sunt», non utique quia complacitum ei est, exstiterunt; ut (ita) Mediatoris officium inter se et ea quae essent creanda cessaret. Dicit ergo fieri Deus ex quo omnia sunt, et facit Deus per quem omnia (De Tr., IV, 16). Arguet te plane, arguet ille toto legis volumine, quam manu Mediatoris per angelos dispositam suscepit (ibid., V, 23). Hac ipsa psalmi prophetia per angelos potius legem in manu Mediatoris esse dispositam ( Ps. 67, 17 ). Oblitus es Mediatoris dispensationem, et in ea partum, cunas, aetatem, passionem, crucem, mortem? (De Tr., IX, 51). Sit nobis ille et frater et particeps… secundum quod Mediator Dei atque hominum homo Jesus Christus est (De Tr., XI, 20). Per id enim erit omnia in omnibus Deus, quia secundum dispensationem ex Deo et homine hominum Deique Mediator, habens in se ex dispensatione quod carnis est, adepturus in omnibus ex subjectione quod Dei est, ne ex parte Deus sit. sed Deus totus (ibid., XI, 40).

http://azbyka.ru/otechnik/Ioann_Popov/il...

“Penso che nelle circostanze attuali, ugualmente caratterizzate da molti rischi e pericoli, le Chiese possano, con sforzi congiunti, prevenire uno sviluppo negativo delle condizioni politiche e servire la causa di pace e di giustizia”, ha espresso la sua convinzione Sua Santità. A sua volta, il Cardinale Matteo Zuppi ha trasmesso al Patriarca Kirill di Mosca e di tutta la Rus’ un saluto di Papa Francesco. Dopo aver menzionato l’intensità del dialogo nei tempi della “guerra fredda”, l’ospite ha sottolineato che nell’attuale situazione difficile il dialogo non debba fermarsi, ma diventare ancora più intenso. “Come cristiani, dobbiamo aiutare gli uni gli altri per capire cosa fare”, ha affermato il Cardinale Matteo Zuppi. “Davanti alle difficoltà oggettive di questi tempi, dobbiamo capire cosa il Signore ci chiede di fare. E oggi siamo molto contenti di poter ascoltarla e di cercare soluzione dei problemi”. Sua Santità il Patriarca Kirill si è detto d’accordo con l’idea secondo cui, nei momenti di una tensione particolare nei rapporti fra i Paesi e i popoli, le Chiese non debbano mettersi da parte, ma partecipare al lavoro per riconciliare, sviluppare e instaurare rapporti più stabili e, cosa più importante, per raggiungere la comprensione reciproca. “Se i Paesi e i popoli si comprendono gli uni gli altri, allora si costruisce una politica reale che prende in considerazione gli interessi dei Paesi e dei popoli. È molto importante che in questi tempi difficili le comunità cristiane d’Oriente e d’Occidente partecipino al processo di riconciliazione”, ha sottolineato il Primate della Chiesa ortodossa russa. “La situazione in Ucraina è estremamente dolorosa per me”, ha detto il Patriarca Kirill. “Guido la Chiesa ortodossa, il cui gregge si trova sia in Russia che in Ucraina e in altri Paesi. Perciò le sofferenze dei popoli ucraino e russo feriscono profondamente il mio cuore. Per questo, ormai dal 2014, in tutte le nostre chiese recitiamo le preghiere speciali per la pace in Ucraina. Adoperiamo e adopereremo tutti i mezzi affinché questo conflitto orribile finisca prima possibile e ci siano meno vittime”.

http://mospat.ru/it/news/90496/

Et cum ad eum pervenerimus, ultra quod quaeramus non habemus. Os Dei est, quia Verbum eius est. Nam sicut pro verbis, quae per linguam fiunt, saepe dicimus illa et illa lingua, ita et pro Dei verbo os ponitur, quia mos est ut ore verba formentur. Verbum autem ideo dicitur, quia per eum Pater omnia condidit, sive iussit. Veritas, quia non fallit, sed tribuit quod promisit. Vita, quia creavit. Imago dicitur propter parem similitudinem Patris. Figura est, quia suscipiens formam servi operum virtutumque similitudine Patris in se imaginem atque inmensam magnitudinem designavit. Manus Dei est, quod omnia per ipsum facta sunt. Hinc et dextera propter effectum operis totius creaturae, quae per ipsum formata est. Brachium, quia ab ipso omnia continentur. Virtus, pro eo quod omnem potestatem Patris in semetipso habeat, et omnem caeli terraeque creaturam gubernet, contineat atque regat. Sapientia, pro eo quod ipse revelet mysteria scientiae et arcana sapientiae. Sed tamen cum sit Pater et Spiritus sanctus sapientia et virtus et lumen et lux, proprie tamen his nominibus Filius nuncupatur. Splendor autem appellatur propter quod manifestat. Lumen, quia inluminat. Lux, quia ad veritatem contemplandam cordis oculos reserat. Sol, quia inluminator. Oriens, quia luminis fons et inlustrator est rerum, et quod oriri nos faciat ad vitam aeternam. Fons, quia rerum origo est, vel quod satiat sitientes. Ipse quoque A et Ω. Alpha enim litteram nulla praecedit; prima est enim litterarum, sicut et Filius Dei; ipse enim se principium Iudaeis interrogantibus esse respondit. Unde et Iohannes in Apocalypsi proprie ipsam litteram ponens ait (22,13): «Ego sum A et Ω, primus et novissimus.» Primus, quia ante eum nihil est. Novissimus, quia iudicium novissimum ipse suscepit. Mediator, quia inter Deum et hominem medius constitutus est, ut hominem ad Deum perduceret; unde et illum Graeci μεστην vocant. Paracletus, id est advocatus, quia pro nobis intercedit apud Patrem, sicut de eo dicit Iohannes (1 Ep.

http://azbyka.ru/otechnik/Isidor_Sevilsk...

2710 Non enim jam increments corporum, escarumque alimentis, infirmitatumque casibus vitae humanae demutatio laborque tolerabitur: sed aeternitas cunctis, quae naturae suae virtute ipsa se continens, id est, quae se ipsam alat conservetque donabitur: certique omnes fore se sempiternos (quod) non aliunde jam, id est, non extrinsecus contineantur ad vitam, sed ex Deo, per quem resurrexerint, et immortales maneant et aeterni [Труд и измененная человеческая жизнь уже не будут подвергаться болезням из-за немощи тела, не будет ни роста тел, ни нужды в пище, но всем будет дана вечность, которая поддерживается силой своей природы, то есть сама себя питает и сохраняет. И все будут уверены, что их вечность берет начало не откуда-либо (то есть что они не извне сохраняются для жизни), но из Бога, через Которого воскресли и стали бессмертными и вечными] (Hilarius Pictaviensis. Tractatus super psalmos, 67, 37, PL 9, 469). 2714 Mirabilis ergo in sanctis Deus est, quos cum conformes gioriae corporis sui fecerit, per se qui mediator est, etiam in unitatem paternae majestatis assumet; dum in eo per naturam Pater est, et ille rursum per societate carnis in nobis est, quos in regnum praeparatum illis ante constitutionem obtinendum locaverit, quibus absorpta morte immortalem vitarn aeternamque reddiderat [Поэтому дивен Бог во святых, которых Он также вознес к единству Отчего величия, ибо сотворил их общниками славы Своего тела Тот, Кто Сам стал Посредником; поскольку Отец по природе пребывает в Сыне, Который в свою очередь по союзу плоти пребывает в нас. Бог поместил святых в Царство, уготованное им еще прежде его заселения, и возвратил по уничтожении смерти бессмертную и вечную жизнь] (Hilarius Pictaviensis. Tractatus super psalmos, 67, 37, PL 9, 469). 2715 Et quia comparticipes et concorporales et conformes ejus errecti sunt jam in his nec corruptione nec morte dominante, cum in omnem plenitudinem Dei repleantur, subjecit spiritus prophetiaë Misericordiam et veritatern ejus quis requiret eorum? Non inopes jam misericordiae veritatisque ejus hae scilicet generationes mint, quas in se ex mortuis regenerabit ad vitam, quaeque in spe gioriae Dei manserint: tum cum in regnum traditae Deo parti suscipientur in reges, consummata in omnes ejus misericordia ac veritate, per quem redemptos se gratulentur ad vitam, sitque omnibus accessus ad Patrem [И поскольку праведники воскресли сопричастниками тела Христова, над ними уже не господствует ни смерть, ни тление, так как они исполняются всей полнотой Божией.

http://azbyka.ru/otechnik/Ioann_Popov/tr...

Джеймс Гиббонс ; в 1886 г. папа возвел его в достоинство кардинала. Л. непосредственно участвовал в разрешении конфликта в католич. Церкви в США, вызванного распространением учения католич. пресв. И. Т. Геккера о необходимости приспособления католицизма к условиям амер. общества ввиду его особого уклада, т. н. американизма. В 1897 г. Л. создал специальную комиссию для изучения американизма, по итогам работы которой 22 янв. 1899 г. направил кард. Дж. Гиббонсу послание «Testem benevolentiae», осуждавшее учение Геккера. Л. внес значительный вклад в развитие католич. мариологии, в т. ч. путем формулирования учения о Пресв. Деве Марии как о Посреднице благодати (Mediatrix gratiarum), выраженного в ряде энциклик Л. о молитвенной практике розария («Octobri mense» от 22 сент. 1891 и «Magnae Dei Matris» от 8 сент. 1892). Призывая католиков ежедневно прибегать к молитвенной практике розария, в 1883 г. Л. учредил новый богородичный праздник Королевы св. Розария, а за время понтификата выпустил 11 энциклик, посвященных чтению розария. Папа поддерживал развитие благочестивых практик поклонения Евхаристии и в 1879 г. одобрил идею созыва международных Евхаристических конгрессов . 11 июня 1899 г. Л. впервые прибегнул к практике посвящения всего мира Святейшему Сердцу Иисуса, о чем папа сообщил в энциклике «Annum sacrum» от 25 мая 1899 г., провозглашавшей проведение в 1900 г. юбилейного года (см. «Annus sanctus» ). Наиболее важным итогом понтификата Л. стало формулирование социального учения католич. Церкви как в области отношений между Церковью и гос-вом, так и в том, что касалось христ. взгляда на социальные проблемы, появившиеся вслед. развития капитализма. В ряде энциклик папа последовательно изложил позицию католич. Церкви относительно политических режимов, подчеркнув, что гос. власть обязана основываться на принципах общего блага и уважать суверенитет Церкви (энциклика «Diuturnum illud» от 29 июня 1881). В свою очередь Церковь не связана с к.-л. формой правления, а потому может одобрить республиканский строй (энциклика «Immortale Dei» от 1 нояб.

http://pravenc.ru/text/2463275.html

Nam quum Verbum quidem immediate, Paracletus vero mediate ante omnia secula per acternam generationem et pro-cessionem, citra ullam auctoris diminutionem, ab uno Deo et Patre ineflabililer- originem ducant, solus Pater originem nesciens est, omniuo infinitus sive interminatus, principinm sine principio, causa causarum, supra quem nullum inveuitur numen, nullus Deus trinus ant trinomius, nulla essentia, nulla deitas; sed omnia, quaecunque sunt, ejus sunt, in ео moventur et ab eo solo dependent. Quamobrem sic clamat apud Esajam 44. «Ego sum primus et ego sum novissimus et absque me non est Deus». Rursus c. 46. «Ego sum Deus et nullus ultra Deus; nec est similis mihi». Quae sententiae et aliae his similes permultae non nisi in αυτϑεον Patrem competunt, qui solus est et Filii et Spiritus essentiator et ratione originis omnino incomparabilis. Quomodo enim Filius, qui essentiatorem Patrem, suae nativitatis auctorem et caput suum agnoscit, diceret: «Absque me non est deus» et «quis similis? De eo quoque Moses ait: audi Israel, Dominus Deus noster Deus unus est». ( Deut. 6 ) Et Malachias (c. 2.): numquid non pater anus omnium nostrum? numquid non Deus unus crcavit nos»? Sed omnium disertissime Apostolus explicat dicens: «Nam etsi sunt, qui dicuntur Dii sive in coelo, sive in terra (qoemadmodum sunt Dii multi et domini multi); nobis tamen unus est Deus pater ille, a quo omnia et nos in illum» ( 1Cor. 8 ) – Item: «Mediator avtem unius non est; at Deus unus est» ( Gal. 3 ) – Item: Unus enim Deus unus etiam mediator Dei et hominum, homo Christus Iesus», ( 1Tim. 2 ). Et alibi: «Unus dominos, una fides, unum baptisma, unus Deus et pater omnium, qui est super omnia, per omnia et in omnibus nobis». ( Eph. 4 ). Hanc altissimi Dei patris eminentiam et supremum in Trinitate gradum divus Ignatius Christi martyr celeberrimus et Ioannis Evangelistae discipulus, qui etiam Christum in carne vidit et cum beatissima Virgine locutus est, in cunctis suis scriptis enixe testatur; praesertim ad Philippenses et in ea, quam ad Farsenses scribit, epistola, ubi haec de Christo leguntur: «Et quia non est ipse ille, qui est super omnia Deus, sed filius ipsius, qui et ascendere se ad eum profitetur, dicens: Ascendo ad patrem meum et ad patrem vestum, ad Deum meum et ad Deum vestrum».

http://azbyka.ru/otechnik/bogoslovie/ant...

В данном утверждении отождествления Церкви и Царства см., напр.: Ледд Дж. Элдон Теология Нового Завета. — СПб., 2003. — С. 71, 122-123. Более подробно см. в его же статье Crucial Questions about the Kingdom of God (1952) ( ). Относительно экклесиологии «Града Божия» необходимо сказать, что блаженный. Августин говорит о Церкви в двух значениях: как о внешнем Церковном сообществе и как об общении святых, или сообществе истинно верующих. Civitas Dei — не внешняя Церковь, но прежде всего общение святых , внутренняя Церковь, сконцентрированное в Церкви как внешней организации. См.: Хегглунд Бенгт. История Теологии. — СПб., 2001. — С. 104. Сам блаженный Августин пишет: «Ибо град святых есть град Вышний. Хотя он и здесь рожает своих граждан, в лице которых и странствует, пока не наступит время его царства» (De civ. Dei 15,1; Августин, бл. Творения. — СПб.,2008. Т. IV. — С. 51). Die Predigt Jesu vom Reiche Gottes (1892, англ. пер. — Jesus " Proclamation of the Kingdom of God, 1971). Эту идею он затрагивает в работе " The Quest for the Historical Jesus " , но более основательно останавливается на вопросе о Царстве в работе " Das Messianitats und Leisensgeheimnis " (1901, англ. пер. — " The Mistery of the Kingdom of God " , 1914). Анализ взглядов Вайса и Швайцера см. в статье: Wendell Willis The Discovery of the Eschatological Kingdom: Johannes Weiss and Albert Schweitzer/The Kingdom of God in 20th-century interpretation. Kopyright, 1987. — S. 1-15. См.: подробнее Epp Eldon Jay. Mediating Approaches to the Kingdom: Werner Georg Kümmel and Georg Eldon Ladd/The Kingdom of God in 20th-century interpretation. Kopyright, 1987. - S. 39-46. Хотя необходимо оговориться, что четкого определения Церкви в православном догматическом богословии нет. Так, протоиерей Георгий Флоровский утверждает, что «невозможно начинать с формального определения Церкви. Ибо, строго говоря, нет такого определения, которое могло бы претендовать на вероучительную авторитетность. У отцов мы его не находим. Вселенские Соборы определения не дали» (Церковь ее природа и задачи/Христианство и цивилизация. — СПб., 2005. - С. 568). Вообще, протоиерею Георгию Флоровскому свойственны взгляды о том, что учение о Церкви в православии сформулировано еще не достаточно четко. Например, в 1948 г. на первой генеральной ассамблее ВСЦ в Амстердаме он заявил, что экклесиология только выходит из «добогословской фазы». См. Евдокимов П. Православие. М.: ББИ, 2002. С. 175.

http://bogoslov.ru/article/387532

Sensus corporei vigebant sine lege peccati, et veritas affectionum sub moderamine Deitatis et mentis, nec tentabatur illecebris, nec cedebat injuriis. Verus homo vero unitus est Deo, nec secundum existentem prius animam deductus est e coelo, nec secundum carnem creatus ex nihilo; eamdem gerens in Verbi Deitate personam, et tenens communem nobiscum in corpore animaque naturam. Non enim esset Dei hominumque mediator ( I Tim. II, 5 ), nisi idem Deus idemque homo in utroque et unus esset et verus. Incitat quidem nos ad latitudinem disserendi materiae magnitudo; sed apud eruditionem tuam non est copiose laborandum: praesertim cum jam per nostros ad fratrem Flavianum sufficientes litteras miserimus, ad confirmandos animos non solum sacerdotum, sed etiam laicorum. Praestabit, ut credimus, misericordia Dei, ut absque cujusquam animae detrimento possint adversum diaboli dolos, et sana defendi, et vulnerata curari. Data idibus Junii, Asturio et Protogene viris clarissimis consulibus. Послание св. Льва великого Юлиану епископу цензенскому 1. Хотя мы и передали с послами, направленными нами из Рима по делу веры, пространнейшее письмо к брату нашему Флавиану против заблуждений столь великого нечестия, но, получив послание любви твоей через нашего сына, диакона Василия, которое нам очень понравилось пламенем чувства вселенской веры, все же решили приложить еще и эту страницу, созвучную с тем письмом, чтобы вы единодушно и твердо противостояли стремящимся извратить Евангелие Христа, потому что у нас и у вас одно просвещение Святого Духа и одно учение. Кто не принимает этого учения, тот не член Тела Христова и не может быть прославлен Главой этого тела, в которой не иризнает своей природы. Какая же польза этому неблагоразумнейшему старцу 121 под именем несторианской ереси бранить миение тех, благочестивейшую веру которых он не может низвергнуть. Ибо насколько отступил от истины Несторий, отделив Божество Слова от сущности воспринятого Им человека, настолько же удалился от истинного пути и тот, кто проповедует рождение единородного Сына Божиего от чрева Пресвятой Девы так, будто Он имел только вид плоти человеческой, но человеческая плоть, в действительности, не была соединена со Словом.

http://azbyka.ru/otechnik/Istorija_Tserk...

   001    002    003    004    005    006   007     008    009    010