Материал из Православной Энциклопедии под редакцией Патриарха Московского и всея Руси Кирилла Содержание ГЕОГРАФИЯ БИБЛЕЙСКАЯ область библеистики, изучающая географические представления библейских авторов, а также историческую географию региона, с к-рым связаны события библейской истории (о физической географии Сиро-Палестинского региона см. ст. Святая земля : география). Географические представления библейских авторов Хотя у библейских авторов нет специального интереса к вопросам географии, они обращаются к ним лишь в связи с описаниями явлений природы, войн, границ владений и т. п., в Библии отражены их представления о географическом устройстве земного мира. Форма Земли четко не определяется, так же как неясным остается вопрос об «основаниях земли» (1 Цар 2. 8; ср.: Иов 26. 7). Ориентировка в пространстве основана на видимом пути солнца; стороны света обозначаются с позиции человека, обращенного лицом к востоку: «перед» (   - Быт 2. 8; 12. 8 и др. в значении «восток»); «зад» (   - Ис 9. 11 (МТ) и др.); «море» (  - Быт 12. 8 (МТ) и др.) в значении «запад» (поскольку море составляет зап. кромку Палестины, противолежащую точке восхода); «левая» (  , т. е. связанная с закатом, северная) сторона и «правая», т. е. юж. («полуденная»), сторона (   - 1 Цар 23. 24;  - Зах 6. 6; 9. 14; Иов 39. 26; также:   - Втор 33. 23 или   - Быт 12. 9 и др.). Локальными ориентирами служили природные объекты - горы, плоскогорья, хребты, долины и т. п. (ср.: Нав 15-19), а также дороги и поселения, обычно составлявшие удел к.-л. колена. Сведения древнеевр. авторов о территориях соседних народов достаточно широки: на востоке названы Мидия, Персия и Индия (Есф 1. 1; 8. 9); на севере описано пространство от Армении ( Арарат , Магог, Аскеназ, Фогарма - Иер 51. 27; Иез 27. 17; 39. 6) до зап. части М. Азии (Гомер, Фувал, Мешех); на западе неоднократно названы Кипр (Киттим), Иония (Иаван), Крит (Кафтор), Карфаген и даже Испания (Фарсис); на юге - Юж. Аравия (Сава) и Эфиопия (Куш). Из морей известно Средиземное, к-рое называли просто «море» (Числ 13. 30; ср.: Нав 1. 4; 23. 4), а его часть, омывающая берега Палестины,- «море Филистимское» (Исх 23. 31) или «море Яфы» (1 Езд 3. 7; синодальный пер.: «по морю в Яфу»). Второе по упоминаниям в Библии море - Красное. Из больших рек вне Палестины часто называют Евфрат (Быт 2. 14; 15. 18 и др.), Нил (Быт 41. 2, 18; Исх 2. 3, 5). Река Тигр (Хиддекель) упомянута только в кн. Бытие (2. 14, как одна из райских рек) и у прор. Даниила (Дан 10, 4; 12. 5, 6). Горы вне Св. земли, за исключением Арарата, в Библии не названы, но часто говорится о пустынях (Быт 14. 6 и др., Едомская - 4 Цар 3. 8, Синайская - Исх 19. 1 и др., а также пустыня Красного м.- Числ 21. 11 и др.).

http://pravenc.ru/text/162155.html

19 Имандаштарым, гр араыан береге хиттн тайшанып, икенсеге уны хитк кире айтара, 20 ул шуны белен: гоналыны ялан юлдан кире айтарыусы был гоналыны йнен лемдн отарыр м кп гонатарын кисерер.       1 Петр Петры беренсе хаты     1   1 айса Мсихте илсее Петран Понтта, Галатияла, Каппадокияла, Асия м Вифиния лклренд килмешк булып таралып йшгн айлап алынандара слм! 2 Атабы Алла ее алдан е хл иткн нит буйынса айланы. Ул ее, айса Мсихк иттле буланыы м Уны аны тгг бркл аша таарынаныы сн, ене Рухы аша изге иткн. ег мрхмт м именлек мул бирелен!   Яы мт   3 Раббыбы айса Мсихте Аллаына м Атаына дан! Ул ене бйк мрхмте менн айса Мсихте ленн терелте аша бее яынан тыуыры 4 м бег серем, бысранма, шим мираа тере мт бире. Ул уны ккт ее сн алай. 5 Ваыт ааында асылыра ер торан отолоу сн Алла ее иманыы аша ене рте менн алап тора. 6 Шуа кр, ле р трл ынауаран ген ваыта азап сигерг тейеш булаы а, ыуаныы. 7 Был ынауар иманыыы халыын ралай. Алтын да бит утта яндырылып ынала, лкин барыбер юа сыа. ее иманыы алтындан ерлерк. Шулай ыналан иманыы айса Мсих килгнд матау, дан м хрмт килтерер. 8-9 е Уны крмгн булаы а, яратаыы; хер , крмге , Уа ышанаыы м иманыыы масатына – йнегее отолоуына лгшеп, йтеп бтрг м и киткес ур ыуаныс менн шатланаыы. 10 ег бирелск мрхмт тураында алдан креп йткн пймбрр был отолоу хаында элнгндр м ентеклп тикшергндр. 11 Улар рендге Мсих Рухы, алдан креп, Мсихте азап сигсге м уынан килск бйклк тураында йткн ре ниндй хлдрг м айы млг кртеен тикшергн. 12 Улара рен тгел, ее сн хемт итере асылап бирелде. Улар илан иткндре бит аа, кктн ебрелгн Изге Рух аша, йнсл Хбр таратыусылар ег йлп бире. Былара хатта фрештлр к алыра телй.

http://pravbiblioteka.ru/reader/?bid=523...

27 Тамар вгъды куы уыди, уд рабрг и, фаззтт йм кй ис, уый. 28 м арыныл куы ныллууыди, уд с иун й къух разынд. вгъдгс сылгоймаг м февнлдта, сырх-сырхид ндах ыл абаста м загъта: «Ай фыццаг рацыди». 29 Фл уый й къух фстм баласта, м фыццаг рацыдис йе ’фсымр. вгъдгс загъта: «Уд афт грдыс фндаг дхицн?» м й схуыдтой Фарес. 30 Й фдыл рацыдис йе ’фсымр, й къухыл сырх-сырхид ндах, афтмй. Ном ын радтой Зара. Иосиф ахстоны " Иосифы акодтой Мысырм. Уым й измаилонтй иу мысираг балхдта, й ном Потифар. Потифар уыди фараоны барджын, й хъахъхънджыты хицау. 2 Дунедарг аудыдта Иосифыл, м Иосиф алы хъуыддаджы др уыд нтыстджын. Царди й мысираг хицауы хдзары. 3 Мысираг уыдта, Дунедарг Иосифыл кй ауды, алы хъуыддаджы др нтыстджын кй у, уый. 4-5 Иосиф фцыди й зрдм, м сси й срмагонд лггадгнг. Й хдзар м й исбон Потифар гасйдр бакодта Иосифы вджид, м удй фстм Дунедарг, Иосифы ср нымайгй, Й хорзхй схайджын кодта мысираджы хдзар. Раарф йын кодта м йын сбир кодта й мулк м й хуымты бр-кад. 6 Гъем Потифар др Иосифыл й ис й бон иууылдр бафдзхста, м й ныр бахрынй дарддр ницыуал мт уыдис. Иосиф уындй м кондй рсугъд уыди. 7 Цасдр рст-джы фст йыл Потифары ус й цст рврдта м йын загъта: «Бауарз-ма м!» 8 Фл уый не сразы: «Ме ’лдары мн руаджы ницйуал мт ис й хдзары. Йе ’ппт исбон др бакодта м быгъдуан, 9 ацы хдзары м скодта йе ’мср. То-б мын ницмй загъта — дуй фстм: ды й ус д. Куыд хъуам бакнон ныр ахм ми, куыд хъуам бацуон тригъды Хуыцауы раз?» 10 Сылгоймаг рвылбон угъд н уагъта Иосифы, фл йын уый ком н лврдта — йе ’мг-рон н цыд. 11 Иу ахмы Иосиф й куысты фдыл хдзарм куы бахыз-ти (ныр хдзаронтй та мидгй ничи уыди), 12 уд ын ус й дарсм флбурдта м та загъта: «рхуысс мем!» Фл уый й дарс усы къухы фуагъта м федддуар ис. 13 Иосифы дарс й къухы куы аззади, 14 уд сылгоймаг хдзаронтм ффдис кодта: «Ксут-ма, м мой нм ацы дзуттаджы махй фхъазынм рбакодта. Й зрды мын тыхми бакнын уыди! 15 Фл куы ныцъцъхахст кодтон, уд й дарс м цуры фуагъта м федддуар ис».

http://pravbiblioteka.ru/reader/?bid=124...

  1 Агрипа Пабылга:   — зд актап сз айтууга уруксат, — деди.   Ошондо Пабыл колун йд ктрп, жыйналгандар кл бурган со, зн актап сйлй баштады:   2 — Урматтуу падышам, иудейлер койгон айыптардан бгн сиздин алдыызда змд коргоп, сз сйлп турганыма кубанычтамын. 3 Анткени сиз иудейлердин бардык салт-санаасы менен талаш-тартыштарын жакшы билесиз. Ошондуктан мени чыдамдуулук менен угуп коюшуузду суранам.   4 Жашымда з жеримде, кийин Иерусалимде кандай жашаганым жалпы эврей калкына белгил. 5 Анткени алар мени мурдатан таанышат, атгл, эгер чындыкты моюнга алгылары келишсе, мен биздин динибиздин э кчт агымы — фарисейчиликтин мыйзамдары боюнча жашап келгендигимди да айтып бере алышат. 6 Азыр болсо мен Кудайдын биздин ата-бабаларыбызга берген убадасына ишенип, мт артканым чн соттолуп жатам! 7 Биздин он эки уруубуз да ошол убада качан аткарылар экен деп, кн-тн дебей, тынбастан Кудайга ийбадат кылышууда. Мен да ошондой мт кылганым чн иудейлердин айыптоолоруна кириптер болдум, оо, падышам. 8 Эмне чн сиздер Кудайдын лгндрд кайра тирилтерине ишенбейсиздер? 9 Мурда мен да назареттик Ыйсанын наамына каршы кршн з парызым деп ойлочумун. 10 Муну Иерусалимде аткарып да жрдм. Жогорку динкызматчылардан уруксат алып, ыйыктардын канчаларын трмг каматып, аларды лтрп жаткандарды кубаттадым. 11 Синагогадан синагогага барып, аларды далай кыйнап, Ыйсанын атына тил тийгизип, Аны кордоого мажбурладым. Ушунчалык катуу чшкндктн, чет жердеги шаарларга барып алып да, алардын сары изине чп салып, куугунтукка алгам. 12 Бир жолу ушундай максат менен жогорку динкызматчылардан аларды байлап, Иерусалимге алып келг укук бере турган буйрук кат жаздырып алып, Дамаскка бараткам. 13 Тш ченде жолдо элем. Оо, падышам, агыча кндн да жарык бир нур кктн жарк эте тшт. Ошол нур менин да, шериктеримдин да айланасын жарык кылып жиберди. 14 Баарыбыз жерге жыгылдык. Анан мага эврей тилинде сйлгн бир н угулду. «Шабыл, Шабыл, — деди ошол н, — неге Мени куугунтуктап жрс? Эгедин эркине каршы чыкса, з кыйын».

http://pravbiblioteka.ru/reader/?bid=523...

  9   Илсене хоутары м бурыстары   1 Мин ирекле тгелме ни? лл илсе тгелменме? Раббыбы айса Мсихте крмнемме й ее Мсихтеке булыуыы мине хемтемде емеше тгелме? 2 Башалар сн, блки, илсе тгелмендер, мм ее сн – илсемен, снки Раббыныы булыуыы илселегемде длиллп тора. 3 Мине йеплселрг емде ялап шулай тип яуап бирм: 4 илселр булып, ризы м эсемлек алыра хаыбы юмы лл? 5 Й баша илселр – Раббыны устылары м Кифа кеек, имандаштарыбы араынан атын алып, улары ебе менн йртрг хаыбы юмы? 6 Йи Варнава менн мин ген йш сн эшлрг тейешбеме? 7 айы скрие асан да була ибен хемт иткне бар? Ниндй басасы е ултыртан йм емештрен ашамай? айы ктсе ене ктенн т эсмй? 8 Мин былары мс фекерлп йлйемме? Алла тарафынан Муса аша бирелгн анун да ошо хата йт тгелме у? 9 Унда былай тип яылан бит: «Иген уыусы гее ауыын аплап уйма». Алла гер хаында ына хстрлек крме ни? 10 лл ул р бее сн д йтелгнме? лбитт, был бее сн яылан, снки рсе уыштан ен л лш сыыр тигн мт менн ррг, ашлы уыусы ла шундай у мт менн уыра тейеш. 11 Бе келдреге рухи орло сскнбе икн, матди уыш алыра мтлнеп, ен кпте талап итбеме ни? 12 Башалары ен ярам алыра хоуы буланда, бееке кберк тгелме у? мм бе был хоутан файаланманы, Мсих тураындаы йнсл Хбре таратыуа амасаулама сн, барыына ла тбе. 13 Алла Йортонда хемт итеселре шул Йорттан туланыуарын белмйегеме лл? орбан килтере урынында хемт иткндр шундаы орбандан лш ала, быны ла белмйегеме? 14 Шуны ыма, Раббы йнсл Хбре взлселрг шул хемт ибен йшрг ушан. 15 мм мин ул хоутары береен д файаланманым. Был ре л ен ярам кткн сн ямайым. Киреенс, мин хатта лерг л ер! Быны менн матаныу хоуынан мине бер кем д мхрм ит алмай. 16 йнсл Хбре взлйем икн, матаныра бер сббем д ю, снки был мине сн мотла булан вазифа. гр взлн тутаам, айы ми! 17 белдегем менн взлм, жере булыр ине. мм мин белдегем менн башармайым, ни бары ем ышанып тапшырылан хемтте тйем. 18 жерем ни у? Ул шунан ибрт: мин йнсл Хбре взлгнд, хоутарымды бтнлй файаланмайым, был хемтте бушлай атарам.

http://pravbiblioteka.ru/reader/?bid=523...

      2 Коринфтара Павелды Коринфтаы имандаштара яан икенсе хаты     1   1 Алла ихтыяры менн айса Мсихте илсее Павелдан м имандашыбы Тимофейан Коринфтаы имандаштар бермлектрен, шулай у тотош Ахаия лкендге барлы изгелрг слм. 2 ег Атабы Алланан м Раббы айса Мсихтн мрхмт м именлек булын.   Аллаа шкр ите   3 р ялап йыуатыусы Аллаа м шфтлелек кртесе Атаа – Раббыбы айса Мсихте Аллаы м Атаына дан! 4 Алла бее барлы айыларыбыа йыуата. Шуа кр Ул бег биргн йыуаныс менн ебе р трл айылары буландары келен ктр алабы. 5 Бе Мсих азаптары арта баран айын, Уны аша йыуанысыбы а арта. 6 айырабы икн, был ее келеге ктрелее м отолоуыы сн; йыуаныуыбы а ее келеге ктреле хаына. келеге ктрелее бе кисергн шул у азаптара ег л терг кс бир. 7 ег булан мтб ны, снки Мсих азаптарын нисек урталашаы, Алла йыуанысын да шулай урталашаныыы белбе. 8 Имандаштар, Асия лкенд кисергн михнттребе тураында белеегее телйбе. Бе тгндр кс етмлек м сиктн тыш ауыр ине, хатта ин алыуа ла мтб юалтайны. 9 ебег ебе тгел, лгндре терелтесе Аллаа таяныу сн бе ебее лемг хкм ителгндр кеек хис иттек. 10 Алла бее лем дштенн отары м таы ла отараса ле. Килскт л отарасаына ышанып, Уа мт балайбы, 11 тик ылан доаларыы менн е бег ярам итеп тороо. Шул сата кптре доаларына яуап итеп бирелгн мрхмт блге хаына кптр бее сн Аллаа рхмт уыр.   Ниттре грее   12 Бе шуны менн орурланабы м быа выжданыбы а шаит: бе был донъяла, бигерк т ее арала, Алла телгнс, ихлас м намы менн эш иттек. Бее был донъя зирклеге тгел, Алла мрхмте оатып йрн. 13-14 Бе бит е уый м алай алан нмлре ген яабы. Бее лшлт алайыы инде, мин тулыынса алауыыа мт балайым. Шул са, бе ее орурлыыы булан кеек, Раббыбы айса килгн кнд е бее орурлыыбы икнлеген алаясаыы.

http://pravbiblioteka.ru/reader/?bid=523...

— Был алыулы килешеебее шаиты булыр, — тине. Шуа кр был урынды Гилеад тип атайар. 49 Уны таы Миспа тип т йртлр, снки Лаван былай тип т тй: — Бер-беребен айырылышас, икебее л Раббы ктеп торон. 50 гр мгр ыарымды ыйырыта йки улар тн йш атын ала, хтеред тот: кеше тгел, Алла шаит бег. 51 — ара уны, — тине Лаван таы Яупа, — таштан йлгн был алыулы м арабыа мин уйан был изге таш — 52 бее шаиттарыбы. алыулы аша ине яыа яман уй менн мин д сыыр булмам, алыулы менн изге ташты бирьяына ин д яман уй менн сыаы булма. 53 Ибраим Аллаы м Нахор Аллаы бее хкм итесе булын. Яуп атаы Исха рте менн ант итте. 54 Шунан Яуп тауа орбан килтереп, туандарын мжлеск саыры. Ашап-эскндн у, улар шул тауа йолара алды. Яуп менн аязды татыулашаны ОП 1 Иртген Лаван, ейндре менн ыарын беп, фатихаын бире л йн айтып китте. 2 Яуп та юлы менн китте, м уны Алланы мликтре аршы алды. 3 Яуп, улары кргс: — Алла тупламылыр был, — тине л был урынды Маханайим, йни «ике туплам» тип атаны. 4 Яуп, Идум илендге Сеир ерен ааы аяза сапын ебреп, 5 уа шуны еткерерг ушты: — Хакимым аяза шул млм булын. оло Яуп оа ына ситт, Лаванда, йшне. 6 Хер мине герем, ишктрем, арытарым, хемтселрем бар. Мин и, хакимыма, ошо хбре ебреп, мрхмте мт итм. 7 йлнеп килгн сап ын сы лар Яуп а: — Аайы аяз янында булды. Ул дрт й кеше менн и аршы кил, — тине. 8 Яупты ото осто. Ул кешелрен, мал-тыуарын, дйлрен ике туплама блде. 9 «гр аяз бер туплама жм ит, — тип уйланы Яуп, — икенсее асып отола алыр». 10 Шунан былай тип ялбары: — Й, ата-бабам Ибраим Аллаы, атайым Исха Аллаы! Раббым, ин ми йортома, туандарым янына айтыра бойоро, алармын ине, тине! 11 Мин олоа биргн рх-мт-мрхмттре лайы тгелмендер, кре. Иордан аръяына улымдаы бер таяым менн ген сыып киткйнем, хер мине байлыым ике туплам. 12 Аайым аяздан алай кр мине. Мин урам: килер бее барыбыы ла, атын-ыар менн балалары ла лтерер! 13 Эй Раббым, Мин ине алармын, нел-ырыуы дигеге ом кпме була, шул салы кп булыр, тип в иткйне бит!

http://pravbiblioteka.ru/reader/?bid=124...

оригинале (Vorlage) LXX, вероятно, более ранних, чем варианты МТ (см., напр., Мих 3. 3b: κα μλισαν ς σρκας (=евр.  ) ες λβητα...- «и раздробили их как мясо для горшка...»; versus MT:      ...- «и дробили их как то, что в горшке...»; см.: Glenny. 2015. P. 79). Очень часто варианты LXX оказывались следствием неправильного распознавания переводчиком похожих друг на друга еврейских букв (либо смешение букв произошло уже в древнееврейском оригинале (Vorlage) LXX). Прежде всего переписчики путали буквы «далет» и «реш» (см., напр., в Мих 2. 9: γγσατε ρεσιν (=евр.  ) αιωνοις - «Приблизьтесь к вечным горам!»; versus MT:       - «Вы заберете славу мою вовеки»); иногда также «каф» и «нун» (см., напр., в Мих 2. 4: κα οκ ν (=евр.  ) κωλσων ατν - «и не было того, кто бы помешал ему»; versus MT:       - «Как он удалил (его) от меня?»); бет и пэ (см., напр., в Мих 5. 1 (4. 14): ν βδ πατξουσιν π σιαγνα τς φυλς (=евр.  ) το Ισραηλ -«Посохом будут бить по щекам колена Израиля»; versus МТ:             - «Посохом будут бить по щеке судью Израиля»). Очень часто переводчик LXX интерпретировал консонантный древнеевр. текст иначе, чем масореты. Более редкие евр. слова он стремился перевести, подбирая эквиваленты к их паронимам, относящимся к более частотной лексике (см., напр., в Мих 6. 12: κα γλσσα ατν ψθη (=к.-л. форма евр. глагола   - «быть высоким») ν τ στματι ατν - «и язык их был поднят в устах их»; versus MT:       - «и язык их - обман в устах их»; в Мих 1. 8: ποισεται κοπετν ς δρακντων (=евр.   - «драконы»); «она устроит плач как (бывает) у драконов»; versus MT:       - «я устрою плач подобно шакалам»). Многие топонимы, встречающиеся в древнеевр. тексте, интерпретируются как имена нарицательные; непереведенными оказываются лишь названия самых известных селений (см., напр., в Мих 1. 11: κατοικοσα καλς (=арам.   - «красивый») τς πλεις ατς - «живущая прекрасно в городах своих»; versus MT:      ...- «Жительница Шафира, нагота...»). В некоторых случаях в LXX дан двойной перевод одних и тех же отрывков.

http://pravenc.ru/text/2563828.html

встречается 45 примеров религ. З. б. (по МТ: Втор 33. 29; 3 Цар 10. 8 (дважды); Ис 30. 18; 32. 20; 56. 2; Пс 1. 1; 2. 12; 32. 1-2; 33. 12; 34. 9; 40. 5; 41. 2; 65. 5; 84. 5-6, 13; 89. 16; 94. 12; 106. 3; 112. 1; 119. 1-2; 127. 5; 128. 1-2; 137. 8-9; 144. 15 (дважды); 146. 5; Иов 5. 17; Притч 3. 13; 8. 32, 34; 14. 21; 16. 20; 20. 7; 28. 14; 29. 18; Еккл 10. 17; Дан 12. 12; 2 Пар 9. 7 (дважды)). В LXX помимо этих случаев имеется еще 15 мест с З. б. (Сир 14. 1-2, 20; 25. 8-9; 26. 1; 28. 19; 31. 8; 34. 15; 48. 11; 50. 28; Тов 13. 14 (дважды); Прем 3. 13; Ис 31. 9). Только во Втор 33. 29; в Пс 127. 2; в Еккл 10. 17 используется форма 2-го лица ед. ч., а в Ис 32. 20 - 2-го лица мн. ч. Во всех остальных случаях используется форма 3-го лица. Хотя все эти З. б. отличаются друг от друга, их общий смысл сводится к тому, что «поистине счастливыми» можно назвать тех, кто действуют в согласии с волей Божией: для кого Бог - Господь (Пс 143. 15), кто боится Бога (Пс 111. 1-3; 127. 1-4; Притч 8. 4-12), кто уповает на Бога (Пс 83. 13), кто мудро повинуется Богу, исполняя Его закон (Пс 118. 1-2; Притч 8. 32-34; Ис 56. 2), и т. п. Такие люди достойны восхваления, потому что Бог их обязательно наградит благополучием в этом мире: у них будут сыновья-наследники (Пс 126. 3-5; 111. 1-3), хорошая жена (Пс 127. 1-4; Сир 26. 1), процветание, слава и честь (Пс 83. 11-12; Иов 29. 10-11), жизнь под защитой Бога (Пс 40. 2-3; Сир 34. 15). З. б. в эсхатологических текстах ВЗ встречаются редко (дословно только в Ис 30. 18) и только в поздних сочинениях (Дан 12. 12; Тов 13. 14-16). Обычно З. б. соседствуют с возглашением «горя» или противопоставляются этому возглашению «горя» тем, кто ведут себя иначе (Пс 1. 1, 4; Тов 13. 12, 14; Еккл 10. 16-17). Часто З. б. начинаются или заканчиваются произведения или отдельные их части (Пс 1; Сир 25. 12). Происхождение ветхозаветных З. б. усматривают либо в культовой сфере (прежде всего на том основании, что они встречаются в составе ранних псалмов, к-рые содержат коллективные прошения (напр., в Пс 33. 12) - Lipinski. 1968), либо в литературе премудрости (самый яркий пример сочетания З. б. с речением премудрости - Иов 5. 17). В апокрифической литературе

http://pravenc.ru/text/182595.html

Кроме того, цитаты из Книги прор. Осии и реминисценции зафиксированы в текстах, рукописи к-рых были обнаружены в Кумране (на древнееврейском и арамейском языках): в Дамасском документе (Ос 3. 4 - в CD B 20. 16; Ос 4. 16 - в CD A 1. 13-14; Ос 5. 10 - в CD A 8. 3=CD B 19. 15-16=4QDa 3 iii 25 - iv 1; Ос 5. 11 - в CD A 4. 19; Ос 10. 11 - в CD A 1. 19=4QDa 2 i 22; Ос 10. 12 - в CD A 6. 11), «Благодарственных гимнах» (Ос 4. 14 - в 1QHa X 21 (II 19); Ос 6. 3 - в 1QHa XII 7 (IV 6); Ос 10. 8 - в 1QHa XVI 26 (VIII 25); Ос 14. 3 - в 1QHa IX 30 (I 28); Ос 14. 5 - в 1QHa VI 37 (XIV 26) и 1QHa VII 23 (XV 10)), в 4QBarkhi Nafshia (Ос 2. 15(17) и 2. 18(20) - во фрагменте 7b 2-3), «Свитке войны» (Ос 2. 15(17) - в 1QM XI 9), «Уставе общины» (Ос 10. 13 - в 1QS III 2-3 par. 4QpapSc III 3-4), арам. апокрифе Даниила (Ос 2. 18(20) - в 4QapocrDan ar ii 6), апокрифе Иеремии (Ос 5. 15 - в 4QapocrJer Cb 2 ii 2), толковании на Книгу прор. Исаии (Ос 6. 9 - в 4Qpap pIsac 23 ii 14), «Эсхатологическом мидраше» (Ос 5. 8 - в 4QMidrEschatb X (1-4, 14, 24, 31) 13-14), 4Q424 (Ос 14. 3 - во фрагменте 1 10) (см.: Lange. 2011. P. 152-153). Древнейшие масоретские рукописи Книги прор. Осии датируются IX-XI вв. по Р. Х. Важнейшими из них являются Ленинградский (B19a; 1009 г.) и Алеппский (925 г.) кодексы, к-рые содержат полный текст Библии, а также кодексы пророческих книг, в т. ч. Каирский (896 г.), Петербургский (Heb B 3; ок. 916 г.), Нью-Йоркский (ENA 346=JTS 232; X в.). В качестве основы для совр. критических изданий (BHS, BHQ) был избран Ленинградский кодекс (см. в статьях: Библия (разд. «Издания ВЗ»), Масоретский текст Библии). Критические издания древнеевр. текста Книги прор. Осии: BHS. 1970. Vol. 10. P. 991-1008; Gelston. 2010. P. 3-27, Синопсис важнейших свидетельств текста свитков Мёртвого м., МТ и LXX: Ego. 2005. P. 3-29. II. Греческие переводы. Одним из важнейших текстуальных свидетельств Книги прор. Осии является ее древнегреч. перевод (LXX). Он был осуществлен, по мнению большинства исследователей, в нач. или сер. II в. до Р. Х. в Египте (скорее всего в Александрии) тем же автором, к-рый перевел др. книги малых пророков (подробнее о переводе см.: Dines. 2015. P. 438-455). Важнейшими списками являются унциалы: Вашингтонский папирус (W; III в. по Р. Х., сохр. лишь небольшие фрагменты текста книги) и 4 кодекса, в т. ч. Ватиканский (B; IV в. по Р. Х.), Александрийский (A; V в. по Р. Х.), Marchalianus (Q; VI в. по Р. Х.), Венецианский (V; VIII в. по Р. Х.). Свидетельством текста LXX являются также минускулы, древние переводы, осуществленные с греч. языка (старолатинский, коптский, армянский и др.), и цитаты в трудах раннехрист. авторов и отцов Церкви. Критические издания: Ziegler. 1984. S. 147-180; Rahlfs. 1979. P. 490-501. Комментарий к тексту Ватиканского кодекса: Glenny. 2013.

http://pravenc.ru/text/2581621.html

   001    002    003    004    005    006    007    008    009   010