2396 Как верно заметил К. Морескини применительно к августиновской триаде: мера – число – вес, «Бог творит в силу того, что мера, число и вес пребывают в Нем в форме первоначала. Бог же Сам по Себе есть только универсальное Единство без меры, без числа и без веса, ибо Он является Творцом порядка, но порядок не есть Он Сам» (Морескини. 2011. С. 524; cp. Aug. De Gen. ad. litt. IV 3: neque enim Deus mensura est aut numerus aut pondus aut ista omnia. Ibid. IV 4: mensura autem sine mensura est, cui aequatur quod de illa est, nec alicunde ipsa est; numerus sine numero est, quo formantur omnia, nec formatur ipse; pondus sine pondere est, quo referuntur, ut quiescant, quorum quies purum gaudium est, nec illud iam refertur ad aliud). 2397 De Gen. opus. imperf. 16; Serm. 52.17–19; De Trinit. VII 6; IX 12; XII 6–7; XIV 19; XV 7; De civ. Dei XI 26. 2398 Sullivan. 1963. P. 93. Именно поэтому мы считаем ошибочным тезис А. Шиндлера (Schindler. 1965. S. 35) о том, что «психологические триады» Августина проистекают из его «тринитарной онтологии» (подробнее см. ниже). 2403 De civ. Dei XI 26: Nulla in his veris Academicorum argumenta formido, dicentium, Quid, si falleris? Si enim fallor, sum. Nam qui non est, utique nec falli potest: ac per hoc sum, si fallor. Quia ergo sum si fallor, quomodo esse me fallor, quando certum est me esse, si fallor? Quia igitur essem qui fallerer, etiamsi fallerer; procul dubio in eo quod me novi esse, non fallor. Consequens est autem, ut etiam in eo quod me novi nosse, non fallar. Sicut enim novi me esse, ita novi etiam hoc ipsum, nosse me. Ср. Soliloq. II 1.1; De ver. rel. 39.73; De Trinit. X 10.14; XV 12.21; Enchir. 20. 2404 Soliloq. II 1.1 (esse vis, vivere et intelligere; sed esse ut viuas, vivere ut intelligas. Ergo esse te scis, vivere te scis, intelligere te scis). Ср. De vita beata II 7; De lib. arb. I 7.16; II 3.7; De Trinit. X 10.13 (Et nulli est dubium, nec quemquam intelligere qui non vivat, nec quemquam vivere qui non sit. Ergo consequenter et esse et vivere id quod intelligit).

http://azbyka.ru/otechnik/Aleksej-Fokin/...

2643 De Trinit. VIII Prooem. 1; ср. Ep. 170.5: haec Trinitas unius est eiusdemque naturae atque substantiae non minor in singulis quam in omnibus nec maior in omnibus quam in singulis sed tanta in solo Patre vel in solo Filio quanta in Patre simul et Filio et tanta in solo Spiritu sancto quanta simul in Patre et Filio et Spiritu sancto. Cp. также De civ. Dei XI 24; De Trinit. VII 4.11; VII 6.11 (полные цитаты см. выше). 2646 Serm. 126.8.10; cp. De doct. christ. I 5.5; De Trinit. I 4.7 (quamvis Pater et Filius et Spiritus sanctus, sicut inseparables sunt, ita inseparabiliter operentur); II 5.9; Contra Maximin. II 10.2; Enchir. 38; Contra serm. Arrian. 3.4 (inseparabilia sunt opera Trinimamis) u др. 2651 De Trinit. XV 17.29. Ср. Paissac. 1951. P. 51–57. Подробнее об имени Св. Духа «Дар Божий» как имени относительном мы говорили выше. 2653 De Trinit. XV 17.31; ср. Ibid. XV 17.29: Si ergo proprie aliquid horum trium caritas nuncupanda est, quid aptius quam ut hoc sit Spiritus sanctus? Ut scilicet in illa simplici summaque natura, non sit aliud substantia et aliud caritas; sed substantia ipsa sit caritas, et caritas ipsa sit substantia, sive in Patre, sive in Filio, sive in Spiritu sancto, et tamen proprie Spiritus sanctus caritas nuncupetur. Cp. Ibid. XV 20.38. 2654 De Trinit. V 11.12. Ср. Ibid. VII 4.7; VIII Prooem. 1; XV 19.37; De civ. Dei XI 24; In Ioann. Tract. XCIX 7. 2655 Ayres. 2010. P. 228–229. См. также Bourassa. 1955. P. 57–85; Kelly. 1968. P. 274. Основы этой концепции или метода были заложены Петром Абеляром (Abaelard. Theol. sum. Boni I 1–2) и Гуго Сен-Викторским (Hugo. De sacr. I 3.21–28); в дальнейшем им пользовались Альберт Великий, Фома Аквинский, Бонавентура многие другие схоласты. 2656 Другой термин, с помощью которого Августин, так же как до него Марий Викторин, выражает идею превалирования, – это наречие magis, «в большей степени», «более» (см., например, De Trinit. XV 20.38). 2664 De Trinit. VI 10.12. Ср. Ibid. VI 10.11: Ubi est prima et summa vita, cui non est aliud vivere et aliud esse, sed idem est esse et vivere: et primus ac summus intellectus, cui non est aliud vivere et aliud intelligere, sed id quod est intelligere, hoc vivere, hoc esse est, unum omnia.

http://azbyka.ru/otechnik/Aleksej-Fokin/...

415 Не приносим ли мы жертвы каждый день? Приносим, совершая воспоминание о смерти Его... Не иную жертву, но ту же, какую тогда принес первосвященник всегда приносим мы или более совершаем воспоминание о той жертве». Бес. 17. на посл, к Евр. Тоже в бес. 21. на Деяния. 416 Sacrificium Deo legitimum atg. perpetuum, quod nunqvam intermittitur die, sed omni tempore orto sole semper offertur. In Ezech, c. 46. Тоже ep. 126. 146. 147. 422 Фирмилиан по тому же случаю писал; potestas peccatorum remittendorum Apostolis data est et Ecclesiis, quas illi a Christo missi constituerunt, et Episcopis, qui eis vicaria ordinatione suecesserunt. Ep. ad Cyprian. int. Cyprian. 75. В постанов, апостольских: сколько душа выше тела, столько же священство царства: оно связывает и разрешает достойных наказания или прощения» 2. 34. ел. 2. 11. 12. 20. 21. 424 Против новатиан см. Григор. назиан. сл. 29. Амврос. de poenit. lib. 1. с. 7. impossibile videbatur per poenitentiam peccata dimittï concessit hoc Christus Apostolis suis, quod ab Apostolis ad sacerdotum officia trans- missum est. ibid. lib. 2. c. 7. 11. 425 Августин: Qui in Ecclesia remitti paccata non credens contemnit tandam divini muneris largitatem et in hoc obstinatione diem clavdit extremum, reus est illo irremissibili peccato in Spiritum s., in quo Christus peccata remittit. Enchir. c. 83. 426 О священстве 3, 5. почти теми же словами говорит он о том же в 5 бес. на Исаию (§ 1. т. 6. стр. 132 ), в 48 бес. на Мат. § 5. 427 Василий великий от. на 110 вопр. Григорий нисский против жестоко судящих о других tom. 2. р. 234. Иероним: Pro officio suo, cum peccatorum audierit varietates scit (Presbyter et Episcopus), qui ligandus sit quive soluendus. Lib. 3. Cornm, in Matii, t. 6, 19. t. 7– p. 125. Атустин: Peccatuin, si a catechumeno factum est, baptismate abluitur, et a baptisato, poenitentia et recontiliatione sanatur.-Coniug. 2 16, 8. 16. с. 1. § 17, 18 Veniat ad Antistites, per quos illi in Ecclesia claves ministrantur. Lib hom. ult. t. 5 p. 1356. In Ioh. tract. 49. § 24. tract. 22 in psal. 101. Иаков кизиб. слово 8 о покаянии г. 2. 4.

http://azbyka.ru/otechnik/Filaret_Cherni...

598 De nat. boni contr. Manich. с. XXI. Migne, t. 42, col. 557. Contra Faust. Manich. XXI, VI. M. t. 42, col. 392. De Trinit. D. III, IX, 18. M. t. 42, col. 878. 599 ... sub Deo, qui omnia in mensura et in numero et pondere disposuit (Sap. XI, 21). De natur. boni c. Man. XXI. Migne, t 42, col. 557. 600 Наприм., свободна от пространственно-временных ограничений – De ver. relig. XLIII, 81. Migne, t 34, col. 159; p. п. VII, 76, невидима – De divers.quaest. LXXXIII, qu. XXX. M. t. 40, col. 19. 601 См. Проф. Ив. В. Попов. Учение блаж. Августина о познании Вопр. фил. и психол. 1915. Кн. 130. Ноябрь – Дек. Стр. 540–562. 602 Solil. I, I, 3. Deus bonum et pulchrum, in quo et a quo et per quem bona et pulchra sunt, quae bona et pulchra sunt omnia. Migne, t. 32, col. 870; p. п. II, 229. 603 Honestatem voco intelligibilem pulchritudinem, quam spiritualem nos proprie dicimus. De divers. quaest. LXXXIII, qu. XXX. Migne, t. 40, col. 19. 604 Quid est autem aliud justitia, cum in nobis est, quam interioris hominis pulchritudo? Epist. CXX, с. IV, n. 20. Migne, t. 33, col. 462. Cp. De Civit. Dei XI, XXVII, 2. Migne, t. 41, col. 341; p. п. IV, 220. 605 Ср. Проф. И. В. Попов. Личность блаж. Августина. Богосл. Вестн. 1915. Февр. Стр. 348–349 и др. 607 «Совокупность всех высших эстетических принципов и есть умопостигаемая красота, по причастию которой все становится прекрасным. De ver. relig. 42. Русс. пер. VII, 33–34. De lib. arb. II, 41–44». – «Умопостигаемые принципы прекрасного служат не только критерием для оценки эстетического достоинства тел и движений, но и руководящим началом художественной деятельности». Проф. Ив. В. Попов. Учение бл. Августина о познании. Вопр. филос. и псих. 1915. Ноябрь – Дек. Кн. 130, стр. 562. 610 Confess. 1. VII, с. с. XII–XIII, n. n. 18–19. Migne, t. 32, col. 743–744; p. п. 182–183. Cnfr. VII, V, 7; col. 736; p. п. I, 166. Enchir. с. XIII. M. t. 40, col. 237–238; p. п. XI, 9–10. 611 Malum illud quod quaerebam unde esset, non est substantia; quia si substantia esset, bonum esset. Confess. VII, XII, 18. Migne, t. 32, col. 743; p. п. I, 182. De ver. relig. с. XXIII, n. 44. M. t. 34, col. 141; p. п. VII, 38.

http://azbyka.ru/otechnik/Avrelij_Avgust...

612 См. Enchirid. с. с. X–XIII. Migne, t. 40, col. 236–238; p. п. XI, 7–10. Cnfr. De Civit. Dei XI, XXII. M t. 41, col. 333; p. п. IV, 208. 615 Confess. VII, XVI, 22. Migne, t. 32, col. 744; p. п. I, 185. De ver. relig. с. XX, n. 38. M. t. 34, col. 138; p. п. VII, 32 и др. 618 De Civit. Dei XI, XXIII. Migne, t. 41, col. 336; p. п. IV, 211. Cp. Enchir. с. XI. Migne, t. 40, col. 236; p. п. XI, 7. 619 De Civit. D. XXVIII. Migne, t. 41, col. 332; p. п. IV, 203. De Ordin. I, VII, 18. M. t. 32, col. 986; p. п. II, 155. См. Проф. Евг H. Трубецкой. Религиозно-общественный идеал западного христианства в V-oм веке. М. 1892. Стр. 77. Ср. Knr. Scipio. Des Aurelius Augustinus Metaphysik im Rahmen seiner Lehre vom Übel. Leipzig. 1886. Ss. 87–88. 630 Serm. CXCVIII, n. 2. Migne, t. 38, col. 1023. De ver. relig. с. XXI, n. 57. M. t. 34, col. 147; p. п. VII, 51 et с. XXXIX, n. 72: quid igitur restat, unde non possit anima recordari primam pulchritudinem quam reliquit, quando de ipsis suis vitiis potest? Ita enim Sapientia Dei pertendit a fine usque ad finem foriter (Sap. VIII, 1). Ita per hanc summus ille artifex opera sua in unum finem decoris ordinata contexuit. Ita illa bonitas a summo usque ad extremum nulli puchritudini, quae ab ipso solo esse posset, invidit. M. t. 34, col. 154; p. п. VII, 65. 631 De Civit. Dei XI, XVIII. Migne, t. 41, col. 332; p. п. IV, 203. De Ordine I, VII, 18. M. t. 32, col. 986; p. п. II, 155. 632 Tanquam deficientes in ejus magnitudine, ut reficiamur ejus bonitate, ad opera respiciamus, et de operibus laudemus operantem, de conditis Conditorem, de creatura Creatorem. Ergo quantum nota sunt nobis opera ejus, laudemus eum per opera ejus. Invisibilia enim ejus, a constitutione mundi, per ea quae facta sunt, intellecta conspiciuntur. ( Rom. I, 20 ). Enarr. in CXLIV Ps., n. 6. Migne, t. 37, col. 1872. 634 Pulchritudo eorum (sc. terrae, maris, coeli, siderum, solis, animae etc.). confessio eorum. Ista pulchra mutabilia quis fecit, nisi incommutabilis pulcher? Serm. CCXLI, с. II, n. 2. Migne, t. 38, col. 1134.

http://azbyka.ru/otechnik/Avrelij_Avgust...

983 Leo Epist. XV ad Turribium Asturic. episc. cap. 1; Gennadius – lib. de eccles. dogmat. cap. 1. 984 Paschasius – de Spirit. S. lib. 1, cap. 12; Fulgentius – de fide ad Petrum diac. cap. II, n. 52; Ferrandus – epist. adv. Arian. cap. 2, in Mai Collect. Т. III; Fortunatus – expos. fidei cathol. 985 Augustin. Epist. 170 ad Maxim, medic, n. 3, in Patrolog. curs. compl. T. XXXIII, p. 749 sub textü “Abest Filioque a Mss. Corb. Germ. Regio et Vict. Alii quidam Cdd., uti Edd. Bad. Am. Er., hunc versum prorsus omittunt: sed sic a Patre Filioque grocedit, ut nec Filio, nec a Patre sit factus”. Так же – enchir. ad Laurent. cap. 9, in Patrolog. curs. compl. T. XXXVI, p. 236 sub textu n. 1; Hilar. de Trinit. lib. VHI, cap. 20, in cit. Patrolog. T. X, p. 251 sub textu n. b. d; Prosper, lib. Sentent. ex op, Augustini. Sentent. 370, in cit. Patrolog. T. LI sub textu n. s; Niceta – de Spir. S. potentia cap. 5, in cit. Patrolog. T. LII. p. 856 sub textu n. i. 987 Вот слова святого Амвросия: Non ergo quasi ex loco mittitui Spiritus, aut quasi ex loco procedit, quando procedit ex Filio, sicut ipse Filius, cum dicit: de Patre processi et veni in mundum (Иоанн. 16:18). И далее: neque cum de Patre exit (Filius), de loco recedit... Spiritus quoque S. cum procedit a Patre et Filio, non separatur a Patre, non separatur a Filio (Эти-то слова приводятся западными из Амвросия в подтверждение своего лжедогмата). А вот замечание к обоим приведенным местам издателей: Ambrosius hic, ut missionem temporalem Spiritus significet, adhibet verbum procederë quare mirum est Estium in lib. 1 Sent. dist. 14 ista scripsissë sciendum non facile reperiri apud Patres, ut missio Spiritus S. nomine processionis significetur, praeterquam apud Bedam, ect (Ambros. de Spirit. S. lib. 1, cap. 10, n. 119, 120 et not. sub textu, in cit. Patrolog. T. XVI, p. 732–733). Прибавим, что во втором из приведенных мест святого Амвросия двукратное – а Filio не без основания считается вставкой (Zoernicaw. de process. Spir. S. Tract. III, corruptel. 7, p. 270).

http://azbyka.ru/otechnik/Makarij_Bulgak...

   001    002    003    004   005