| Με την απομκρυνση απ τον κσμο, με την ησυχα και την σκηση, με «το πνευματικ ξεχρσωμα της κοσμικς καρδις» απ αγπη για τον Θε, μπορε, πως γρφει ο διος, «ο νας νθρωπος να χωρση μσα στην καρδι του λους τους ανθρπους, λα τα ζα και λα τα φδια ακμη, μαζ και λη την μορφη φση του Θεο» 2 . Χαρακτηριστικ γνρισμα του παγκσμιου ανθρπου εναι η προσευχ του για λον τον κσμο. Και αυτ αισθητοποιεται με την παρουσα των παγκοσμων πατρων της Ορθδοξης Εκκλησας μας. Εναι μλιστα χαρακτηριστικ τι μεγλοι γιοι και ασκητς της Εκκλησας μας, πως εναι ο σιος Εφραμ ο Σρος, ο Διονσιος Αρεοπαγτης, ο σιος Σιλουανς ο Αθωντης, χαρακτηρζονται στους Βους η στους μνους τους ως «πατρες παγκσμιοι» 3 . Στην ψευδνυμη ενοποηση του κσμου, που επιδιχθηκε στο παρελθν, αλλ και προωθεται συστηματικ στην εποχ μας με την λεγμενη παγκοσμιοποηση, η Εκκλησα αντιτσσει διαχρονικ την παγκοσμιτητα. Η παγκοσμιοποηση επιδικεται εκ των ξω. Προωθεται με τον εξαναγκασμ. Δεν ενδιαφρεται για το ανθρπινο πρσωπο. Δεν ασχολεται με τον εσωτερικ κσμο των ανθρπων, εκτς αν βρσκει εκε σημεα συνδσεως και ομαδοποισες τους. Επιχειρε να ενοποισει τους ανθρπους σε σχση με κποιον κοιν εξωτερικ σκοπ η με κποιο αντικεμενο· την οικονομα, την ασφλεια, την εκολη επικοινωνα. Και για να επιτχει τον σκοπ της, ισοπεδνει τους ανθρπους και τους αντιμετωπζει ως ομογενοποισιμο υλικ, στην διθεση των συμφερντων των ισχυρν. Σε διαμετρικς αντθετη κατεθυνση κινεται η παγκοσμιτητα. Αυτ δεν επιδικεται εκ των ξω ακτιβιστικ, αλλ καλλιεργεται στον σω νθρωπο ησυχαστικ. Θεμελινεται στο ανθρπινο πρσωπο και ευρνει την ατομικτητα σε προσωπικτητα. Δεν χει καμα σχση με την βα της εξωτερικς παγκοσμιοποισεως, αλλ οικοδομεται με την ελευθερα της ψυχικς συναδελφσεως. Η παγκοσμιοποηση οδηγε στην μαζοποηση των ανθρπων και την χειραγγησ τους απ τους ισχυρος της γης. Η παγκοσμιτητα βλπει τον κθε νθρωπο ως ορζοντα φανερσεως ολκληρου του εναι· τον διανογει σε ολκληρο τον κσμο, τον τιμ ως μοναδικ και ανεπανληπτο πρσωπο και τον υψνει στην θεανθρπινη κοινωνα. |
| Οι τσσερις αρετς της ψυχς Τσσερις εναι οι μορφς της σοφας: η φρνηση, δηλαδ η γνση και εκενων που πρπει και εκενων που δεν πρπει να κνομε και η εγργορση του νου. η σωφροσνη, δηλαδ να γνει ορθ το φρνημ μας, στε να μπορσομε να κρατσομε τον εαυτ μας μακρι απ κθε ργο, λογισμ και λγο που δεν αρσει στο Θε. η ανδρεα, δηλαδ η δναμη και η καρτερα στους κατ Θεν αγνες και στους πειρασμος. η δικαιοσνη, δηλαδ η διανομ που γνεται με την ιστητα σε λα αυτ. Αυτς οι τσσερις γενικ αρετς γεννιονται απ τις τρεις δυνμεις της ψυχς. Απ το λογισμ, δηλαδ το νου, γεννιονται δο, η φρνηση και η δικαιοσνη, δηλαδ η δικριση. Απ το επιθυμητικ γεννιται η σωφροσνη, και απ το θυμικ, η ανδρεα. Κθε μα απ αυτς βρσκεται ανμεσα σε δο παρ φση πθη. Η φρνηση χει πνω της την υπερβολικ ιδα και κτω την ανοησα. Η σωφροσνη χει πνω την ευθεια και κτω την ακολασα. Η ανδρεα χει πνω το θρσος και κτω τη δειλα. Η δικαιοσνη χει πνω την κτση του λιγτερου και κτω την πλεονεξα. Και αυτς οι τσσερις αρετς εναι εικνα του επουρνιου στοιχεου, εν τα οκτ πθη που τις περιβλλουν, εναι εικνα του χωμτινου(ΑΚορ. 15,49). Αυτ λα τα γνωρζει ακριβς ο Θες, πως γνωρζει τα περασμνα, τα παρντα και τα μλλοντα, και εν μρει τα γνωρζει και εκενος που μαθε κατ χρη τα ργα του Θεο απ Αυτν, και αξιθηκε να γνει «κατ’ εικνα και ομοωσιν Του»(Γεν. 1,26). Εκενος που λει τι γνωρζει ορθ μνον εξ ακος ψεδεται. Γιατ ο νους του ανθρπου δεν μπορε χωρς χειραγγηση να ανεβε ποτ στον ουραν. Οτε πλι, αν δεν ανεβε και δει, μπορε να πει εκενο που δεν εδε. Αλλ’ ,τι ακοει απ τη Γραφ, εκενο μνο οφελει να λει εξ ακος με ειλικρνεια και να ομολογε τον Πατρα του Λγου, πως επε ο Μγας Βασλειος. Αλλις θα νομζει τι χει γνση, και θα εναι χειρτερος απ εκενον που δεν χει. Γιατ ταν νομζει κανες τι εναι κτι, δεν μπορε να γνει, ,τι νομζει πως εναι, λει ο γιος Μξιμος Υπρχει και αξιπαινη αγνωσα, πως λει ο Χρυσστομος, πως ταν συνειδητ γνωρζει κανες τι αγνοε. Και υπρχει και αγνωσα πρα απ κθε αγνωσα , ταν δε γνωρζει κανες τι αγνοε. Υπρχει και γνση ψευδνυμη, ταν νομζει κανες τι γνωρζει, εν δεν γνωρζει τποτε, πως λει ο Απστολος(Α Κορ. 8,2). |
| Ο δαμονας της πορνεας εναι δυνατς και επιτθεται με σφοδρτητα σ’ αυτος που αγωνζονται εναντον αυτο του πθους, και μλιστα σ’ σους δεν προσχουν στο θμα της τροφς και συναναστρφονται με γυνακες. Γιατ εξαπατντας με τρπο το νου με την απαλτητα της ηδονς, εμφανζεται κατπιν στην ρα της ησυχας και με τη μνμη φλογζει το σμα και παρουσιζει στο νου διφορες μορφς. τσι τον παρακινε να δσει τη συγκατθεσ του στην αμαρτα. Αν δε θλεις να χρονζουν αυτς οι μορφς μσα σου, χρησιμοποησε τη νηστεα, τους κπους, την αγρυπνα και την καλ ησυχα με ακατπαυστη και νθερμη προσευχ. Οι δαμονες που ζητον αδικοπα την ψυχ μας, την ζητον με τους εμπαθες λογισμος, για να την ρξουν στην κατ δινοια αμαρτα στην μπρακτη. ταν βρουν λοιπν το νου να μην τους δχεται, ττε θα ντραπον και θα καταισχυνθον. ταν τον δουν ν’ ασχολεται με την πνευματικ θεωρα, ττε θα υποχωρσουν και θα καταντροπιαστον ταχτατα. Εκενος που ετοιμζει το νου του προς τους ιερος αγνες και διχνει απ αυτν τους εμπαθες λογισμος, εναι αντστοιχος με δικονο. Εκενος που φωτζει το νου του με τη γνση των ντων και εξαφανζει απ αυτν την ψευδνυμη γνση, εναι αντστοιχος με πρεσβτερο. Κι εκενος που τελειοποιε το νου του, χροντς τον με το γιο μρο της γνσεως και προσκυνσεως της Αγας Τριδας, εναι αντστοιχος με επσκοπο. Οι δαμονες εξασθενον, ταν με την εργασα των εντολν περιορζονται τα πθη μας. Χνονται μως, ταν τα πθη μας εξαφανζονται τελεως με την απθεια, αφο ττε δεν βρσκουν αυτ που τους φερναν μσα στην ψυχ και την πολεμοσαν. Αυτ σως εννοε και η φρση: «Θα εξασθενσουν και θα χαθον απ μπροστ σου»(Ψαλμ. 9, 4). λλοι νθρωποι απχουν απ τα πθη εξαιτας ανθρπινου φβου. λλοι απ κενοδοξα. λλοι για λγους εγκρτειας. λλοι μως, ελευθερνονται απ τα πθη κατ θεκ απφαση. λοι οι λγοι του Κυρου, περιχουν τοτα τα τσσερα στοιχεα: τις εντολς, τα δγματα, τις απειλς, τις υποσχσεις. Και γι’ αυτ υποφρομε κθε σκληραγωγα, δηλαδ νηστεες, αγρυπνες, χαμαικοιτες, κπους και μχθους σε διακονες, βρεις, ατιμες, βασανισμος, θαντους και τα μοια. «Για τους λγους Σου – λει ο Δαβδ – εγ περπτησα σκληρος δρμους»(Ψαλμ. 16, 4). |
|
|
