| Βλ. Gennadius Scholarius. De verbis patrum Latinorum de processu Spiritus Sancti//Jugie M., Petit L., Siderides X. A. Oeuvres complètes de Georges (Gennadios) Scholarios. Vol. 3. Paris, 1930. P. 63:13–18: «Νν δ σα χρν περ τν ητν τν σπερων διδασκλων κα Πατρων επεν, πρς τος οκεους τ μητρ μν τ νατολικ κκλησ κα τ δξ ατς κα διδασκαλ, ς ν μ θορυβνται, κ πλεινων λγα ερηται σν Θε». Χριν αληθεας πρπει να επισημνουμε τι ο γιος Μελτιος Πηγς αποκαλοσε την Ανατολικ Εκκλησα «μητρα τν κκλησιν» απ ιστορικς απψεως. Βλ. Meletius Pegas. Epistula 241. Ες Σαυρομτας. L. 5–11//Methodios. Letters of Meletius Pegas, Pope and Patriarch of Alexandria. [S. l.], r1976. (Ekklesiastikos Pharos; 52–57). P. 288. Κατ τον Μελτιο, «μητρα γρ οσαν τν κκλησιν τν νατολικν κκλησαν» απ τους αποστολικος χρνους. Βλ. Meletius Pegas. Epistula 257. Τ Πανιερωττ Φιλαδελφεας κρ Γαβριλ, δελφ κα συλλειτουργ ν Κυρ περιποθτ, χριν, λεος παρ το Κυρου κα Θεο κα Σωτρος μν ησο Χριστο. L. 445–450//Methodios. Letters of Meletius Pegas, Pope and Patriarch of Alexandria. [S. l.], r 1976. (Ekklesiastikos Pharos; 52–57). P. 314. Meletius Pegas. Epistula 9. Μαξμ τ Θεοφιλεσττ Κυθρων. L. 201–202//Methodios. Letters of Meletius Pegas, Pope and Patriarch of Alexandria. [S. l.], r 1976. (Ekklesiastikos Pharos; 52–57). P. 33. Meletius Pegas. Epistula 10. Τος ν Χριστ τ Κυρ μν, κα Θε κα Σωτρι δελφος κα συλλειτουργος, τ τε Πανιερωττ Γαβριλ Φιλαδελφεας κα τ Θεοφιλεσττ Κυθρων Μαξμ τ Μαργουν χριν, λεος. L. 42–43//Methodios. Letters of Meletius Pegas, Pope and Patriarch of Alexandria. [S. l.], r 1976. (Ekklesiastikos Pharos; 52–57). P. 35. Meletius Pegas. Epistula 31. β Πατριρχ ωσας, κα Μοσκβου, κα τν περβορεων μερν. L. 34–37//Methodios. Letters of Meletius Pegas, Pope and Patriarch of Alexandria. [S. l.], r 1976. (Ekklesiastikos Pharos; 52–57). P. 66. Meletius Pegas. Epistula 175. Τ εσεβεσττ κα ρθοδοξοττ ρχοντι Κνζ δμ Βασιλεου Βισκοβτσικ, κα τ εσεβεσττ Κνζ Κυριακ ουζνσκ μετ τν λοιπν ρχντων, κα παντς το λαο τν ρθοδξων, τς ερς τξεως, κα τς κοσμικς καταστσεως· υος ν Κυρ περιποθτοις, χριν... L. 17–18//Methodios. Letters of Meletius Pegas, Pope and Patriarch of Alexandria. [S. l.], r 1976. (Ekklesiastikos Pharos; 52–57). P. 207. |
| Augustinus Hipponensis. Contra duas epistolas Pelagianorum 4, 8, 20//PL. 44. Col. 623:10–32. Πρβλ. στον γιο Ππα Λοντα σχετικ με τις συμφορς που πληξαν την Ανατολικ Εκκλησα εξαιτας της αιρσεως του Ευτχου: Leo I. De haeresi et historia Eutychiana 7, 1//PL. 55. Col. 1145C:2–7. Τον 12 ο αι. η κφραση «νατολικ κκλησα» ρχισε να χρησιμοποιεται τακτικ απ τους δυτικος συγγραφες, οι οποοι εχαν συχν πολεμικς διαθσεις ναντι της Ορθοδξου Ανατολς. Βλ. λ.χ. Sugerius S. Dionysii. Epistula LX. Ejusdem ad eumdem et viromandensem comitem//PL. 186. Col. 1379D:4–8: «Να σας εναι πρδηλο τι δεν αμφιβλλουμε τι η Ανατολικ Εκκλησα ερημνεται εξαιτας των καθημερινν διωγμν απ τους Σαρακηνος και τους απστους…». Κατ την περιγραφ της ουνας της Λυν και των επιπτσεν της λγος γνεται περ διχασμν εντς της Ανατολικς Εκκλησας, υπρ και κατ της ουνας. Βλ. Vita sancti patriarchae Philothei 9//Δεντκης Β. Λ., Βος κα κολουθα το γου Φιλοθου (Κοκκνου) Πατριρχου Κωνσταντινουπλεως (1353–1354 κα 1364–1376) το θεολγου, ν θναις, 1971 (συχαστικα κα Φιλοσοφικα Μελται 9), σ. 70:2–8: «Τατην τν ψευδοσνοδον δεχθες Μιχαλ, κα τν Ππαν δι κεφαλν τν κκλησιν μ τν προσθκην ες τ σμβολον κα τ ζυμα, κνησε διωγμν κατ τν ρθοδξων κα γινε ταραχ μεγλη ες τν νατολικν κκλησαν, τι σοι δν δχοντο τν Λατινισμν, τιμωροντο πικρς κα πολλο φνησαν μρτυρες ες τε τ ρος το Λτρου κα θωνος, τι ποστρφων κ μης Μιχαλ βασιλες μετ το Πατριρχου Βκκου...». Joannes Eugenicus. Antirrheticus adversus decretum Concilii Florentini 6//Rossidou-Koutsou E. John Eugenikos’ Antirrhetic of the Decree of the Council of Ferrara-Florence. Nicosia, 2006. P. 25:2–3. Joannes Eugenicus. Antirrheticus adversus decretum Concilii Florentini 29//Rossidou-Koutsou E. John Eugenikos’ Antirrhetic of the Decree of the Council of Ferrara-Florence. P. 136:13. Βλ. Gennadius Scholarius. Epistulae Georgii Scholarii (ante 1450) 5//Oeuvres complètes de Georges (Gennadios) Scholarios/éd. M. Jugie, L. Petit, X. A. Siderides. Vol. 4. Paris, 1935. P. 414:32–35: «ν τ μεταξ δ ο νταθα πολειπμενοι δο πρσβεις δσουσιν ξδους, δι’ ν κα δι’ οκεων πρσβεων βασιλες τν συναγωγν ποισεται τν πατριαρχν κα τν πισκπων τς νατολικς κκλησας τοποτηρητν ατν». |
| Euthymius Zigabenus. Commentarius in Psalterium//PG. 128. Col. 600:15–18. Euthymius Zigabenus. Commentarius in Pauli epistulam ad Galatas 4, 24:9–14//Euthymii Zigabeni Commentarius in XIV Epistolas Sancti Pauli et VII catholicas/ed. N. Kalogeras. Vol. 1. Athens, 1887. P. 540–541. Βλ. Theophylactus. Enarrationes in evangelia 2//PG. 123. Col. 597:29–34. Eustaphius Thessalonicensis. Exegesis in canonem iambicum pentecostalem 1, 131:1–5//Eustathii Thessalonicensis exegesis in canonem iambicum pentecostalem/ed. P. Cesaretti, S. Ronchey. Göttingen, 2014. (Supplementa Byzantina; 10). P. 147. Gregorius Palamas. Homilia 8. Περ πιστως. ν κα τς κατ’ εσβειαν μολογας κθεσις 6:1–5//Γρηγορου το Παλαμ παντα τ ργα/κδ. Π. Κ. Χρστου. Τ. 9. Θεσσαλονκη, 1985. (λληνες Πατρες τς κκλησας 720), σ. 218. Philotheus Coccinus. Confessio fidei. L. 4421–444//Arambatzes C. μολογα πστης το Πατριρχη Κωνσταντινουπλεως Φιλοθου Κοκκνου//πιστημονικ πετηρς Θεολογικς Σχολς Πανεπιστημου Θεσσαλονκης, Να Σειρ, 2000. Τ. 10, σσ. 23–41. Gennadius Scholarius. De verbis patrum Latinorum de processu Spiritus Sancti//Oeuvres complètes de Georges (Gennadios) Scholarios/éd. M. Jugie, L. Petit, X. A. Siderides. Vol. 3. Paris, 1930. P. 63:13–18: «λλ γνοιτο, Θε βασιλε, κα τ ωμακ κκλησ ρμ πρς τν ερνην τς κκλησας δικαιοτρα, να κα ατ τν προτραν ποδιδμεν ελβειαν. Νν δ σα χρν περ τν ητν τν σπερων διδασκλων κα Πατρων επεν, πρς τος οκεους τ μητρ μν τ νατολικ κκλησ κα τ δξ ατς κα διδασκαλ, ς ν μ θορυβνται, κ πλεινων λγα ερηται σν Θε· δξα, ανος ες τος ανας. μν». Meletius Pegas. Epistula 6. Μαξμ τ Θεοφιλεσττ Κυθρων. L. 35–38//Methodios. Letters of Meletius Pegas, Pope and Patriarch of Alexandria. [S. l.], r 1976. (Ekklesiastikos Pharos; 52–57). P. 24. Βλ. Meletius Pegas. Epistula 31. β Πατριρχ ωσας, κα Μοσκβου, κα τν περβορεων μερν. L. 34–37//Methodios. Letters of Meletius Pegas, Pope and Patriarch of Alexandria. [S. l.], r 1976. (Ekklesiastikos Pharos; 52–57). P. 66; Meletius Pegas. Epistula 316. Τος μεγαλοπρεπεσττοις ρχουσιν, νδρ κα λεξνδρ Ζακοροβσκιε τος ρθοδοξοττοις, κα ν Κυρ περιποθτοις υσι. L. 13–17//Methodios. Letters of Meletius Pegas, Pope and Patriarch of Alexandria. [S. l.], r 1976. (Ekklesiastikos Pharos; 52–57). P. 364. |
| Βαλκου-Θεοδωροδη Μ., Το νομικ περγραμμα του Οικουμενικο Πατριαρχεου στο πλασιο της διεθνος κοιντητας. Θεσσαλονκη, 2001, σ. 195. Το 1813 ο Πατριρχης Κωνσταντινουπλεως Κριλλος εξλεξε νο Πατριρχη Αντιοχεας. Στην αρχ της αντστοιχης επιστολς κατοχυρνονται τα ειδικ δικαιματα της Μεγλης Εκκλησας, δηλαδ του Πατριαρχεου Κωνσταντινουπλεως. Βλ. Κωδιξ Θ. 323//Γερμανς μητρ. Ανου, Τ Οκουμενικν Πατριαρχεον κα ρμοδιτης ατο πρς σγκλησιν πανορθοδξων συνδων, σσ. 166–167. Λ.χ. το 1759 ο Πατριρχης Κωνσταντινουπλεως Σεραφεμ Β με την συγκατθεση του Πατριρχη Ιεροσολμων καθρεσε τον πρην Αντιοχεας Κριλλο. Βλ. Κωδιξ Α.Μ. 66 411//Γερμανς μητρ. Ανου, Τ Οκουμενικν Πατριαρχεον κα ρμοδιτης ατο πρς σγκλησιν πανορθοδξων συνδων, σσ. 142–145 [Πρξις καθαιρσεως]. Στην Πρξη χρησιμοποιεται η περιφρονητικ κφραση «κακο-Κριλλος». Οι δυσσεβες ιερρχες καταδικσθηκαν «π τς γας κκλησας κα ερς Συνδου». Στην ουσα το Πατριαρχεο Κωνσταντινουπλεως ταυτζεται με το σνολο της Εκκλησας. Κωδιξ Α.Μ. 49, σελ. 227//Γερμανς μητρ. Ανου, Τ Οκουμενικν Πατριαρχεον κα ρμοδιτης ατο πρς σγκλησιν πανορθοδξων συνδων, σσ. 194–195 [Συνοδικ προς τη Ρωσικ Σνοδο]. Ο Πατριρχης Κωνσταντινουπλεως Ιερεμας Γ μαζ με τον Αντιοχεας Αθανσιο και τον Ιεροσολμων Χρσανθο αποστλλουν το λεγμενο «Συνοδικν τν τριν Πατριαρχν» ατημα στη Ρωσικ Σνοδο (1723) να τοποθετηθε αυτ απ κοινο με την Εκκλησα της Ανατολς επ της ομολογας των Αγγλικανν. Κωδιξ Α.Μ. 49, σελ. 227//Γερμανς μητρ. Ανου, Τ Οκουμενικν Πατριαρχεον κα ρμοδιτης ατο πρς σγκλησιν πανορθοδξων συνδων, σ. 195 [Συνοδικν προς τη Ρωσικ Σνοδο]. Αυτ η ευλβεια της Ανατολς ναντι της Ρωσας των μεγλων δουκν και τσρων μπορε να ερμηνευθε απ τα λεγμενα του Πατριρχη Αλεξανδρεας Αγου Μελετου του Πηγ: «τι (φησν λατνος – σ.τ.σ.) πλεσε τν βασιλεαν νατολικ κκλησα. τς πτης! λλ πρτον μν τοτο ο σμερον, χθς, συνβη· δετερον δ κα βασιλεας πλουτε ρθδοξος πστις· κα Μοσκοβεας γρ κρτιστος βασιλες ρθδοξος, κα σο γε ρχ, λαμπρτερα Κνζη Βασλειε…». Βλ. Meletius Pegas. Epistula 137. Τος ν Μικρ ωσ. L. 288–292//Methodios. Letters of Meletius Pegas, Pope and Patriarch of Alexandria. [S. l.], r 1976. (Ekklesiastikos Pharos, 52–57). P. 175. Ο Πατριρχης Ιεροσολμων Δοσθεος υπδειξε: «Οτος Λειγαρδης Πασιος ληθς Λατινφρων ν τ πρτον, πελθν μως ες τν Βασιλεουσαν Μοσχοβαν, γνετο κρος περασπιστς τς νατολικς κκλησας». Βλ. Dositheus. Historia patriarcharum Hierosolymitanorum 11, 11, 7//Δωδεκβιβλος Δοσιθου, T. 6, σ. 83:9–11. |
| Но всё же мы видим, что идет речь о вечном Сиянии (δου λαμπρτητος) и божественном Свете (τς Θετητος Φς) . Исходя из этого, мы можем заключить, что в наследии митрополита Филадельфии Свет имеет божественное происхождение, и, более того, он совечен Богу. А если он совечен Богу, значит, не было момента творения этого Света. Исходя из сказанного выше, мы настаиваем на очевидности того факта, что святитель Григорий Палама был носителем той же аскетической традиции, что и святитель Феолипт. О метаморфозах же, которые произошли со взглядами игумении монастыря Человеколюбца Спаса – Евлогии, остается лишь сказать словами профессора А.И. Сидорова: «…эволюция этой яркой и одаренной личности от духовной ученицы свт. Феолипта, одного из наставников свт. Григория Паламы, к предательнице дела Православия представляется во многом загадкой» . См. об этом подробнее: Пржегорлинский А.А., священник. Византийская Церковь на рубеже XIII-XIV вв.: Деятельность и наследие св. Феолипта, митрополита Филадельфийского. СПб., 2011. С. 126. По всей видимости, св. Григорий Палама намекает на имя святителя. Ведь «Феолипт», это «Обнятый Богом». Григорий Палама, свт. Триады в защиту священно-безмолвствующих. М., 1995. С. 53. (Триада I.2.12). Τ κτ Κυριακ, ες τ θαμα το κ γενετς τυφλο//Θεολπτου Φιλαδελφας του ομολογτου (1250–1322) βος και ργα. Βμρος. Κρτικο κμενο – σχλια, κδ. Ι. Κ. Γριγοροπολου. Κατερνι: Εκδοσεις «Τρτιος», 1996. (MD 21). Σ. 85. Το ατο λγος περ νψεως κα προσευχς, τς ερς δυδος κα μητρς τν ρετν, ποτρεπμενος τος ξ μαθεας γλσσαν κινοντας κατ τν πιμελουμνων ατς καπροτρεπμενος παντ χριστιαν μεταμανθνειν ατν, ς δκην πτεργων κουφζουσαν τν αρμενον π’ ατς κα πρς τν ρωτα μακαρας Τριδος ναβιβζουσαν.//Θεολπτου Φιλαδελφας του ομολογτου (1250–1322) βος και ργα. Βμρος. Κρτικο κμενο – σχλια, κδ. Ι. Κ. Γριγοροπολου. Κατερνι: Εκδοσεις «Τρτιος», 1996. (MD 2). Σ. 199. Το γιωττου κα πανιερωττου μητροπολτου Φιλαδελφεας κα ν ρχιερεσι μεγλου φωστρος κα περτμου κυρο Θεολπτου κατχησις ες τν ορτν τς Μεταμορφσεως το κυρου κα Θεο κα σωτρος μν ησο Χριστο.//Θεολπτου Φιλαδελφας του ομολογτου (1250–1322) βος και ργα. Βμρος. Κρτικο κμενο – σχλια, κδ. Ι. Κ. Γριγοροπολου. Κατερνι: Εκδοσεις «Τρτιος», 1996. (MD 5). Σ. 117. |
| Ο Ιωννης Ευγενικς (15 ος αι.) γραψε περ τν τν νατολικν κκλησαν παριστανντων συμμοραν, προφανς χοντας υπψη χι μνο το Πατριαρχεο Κωνσταντινουπλεως, αλλ λο το σνολο των Ανατολικν Εκκλησιν. «θεν νατολικ καθ’ μς ρθδοξος πασα κκλησα, κα ο ν τος ττταρσι πατριαρχικος θρνοις, κα ο π’ ατος πντες πσκοποι, κα ο ατονομ τιμηθντες…», αυτ εναι σμφωνα με τον Ιωννη Ευγενικ η εικνα του πληρματος της Ανατολικς Εκκλησας. Ο πρτος Πατριρχης της τουρκοκρατας γιος Γεννδιος Σχολριος σε μια απ τις επιστολς του, προτο αναδειχθε Πατριρχης, υπδειξε επσης τους «πατριρχες τς νατολικς κκλησας», δηλαδ θεωροσε την Ανατολικ Εκκλησα κοιν αδελφικ οικογνεια λων των κατ τπους Ορθοδξων Εκκλησιν εκενης της εποχς. Ο διος χαρακτρισε «μητρα» την Ανατολικ Εκκλησα. Ο γιος Μελτιος Πηγς γραψε: «…φρνημα τς νατολικς κκλησας, φρνημα τς πστεως τς Καθολικς…», εννοντας προφανς ως Ανατολικ Εκκλησα την καθ’ λον Εκκλησα: «…κα μεμνηκεν νατολικ κκλησα τ γνσιον σμα τς ατς κκλησας (φημ τς καθολικς κα ποστολικς)…»· «Μνμην κα πσκεψιν ποιομενοι διακα κα τς μητρς μν νατολικς κκλησας ρθοδξων...»· «…τατα κρατε νατολικ κκλησα, τατα διδσκει, τατα παραδδωσιν, οδεμαν προσθκην φαρεσιν παραδεχομνη…». Σμφωνα με τον γιο Μελτιο Πηγ η Ανατολικ Εκκλησα περιγρφεται και με λλους επιθετικος προσδιορισμος: «Γραικικ» «ρχαα» . Τοτο επιτρπει να διασαφηνσουμε την ακριβ σνθεσ της, καθς συγκροτεται απ τα Πατριαρχεα της Ανατολς και την Εκκλησα της Κπρου, που βρθηκαν στο δαφος της Υψηλς Πλης ως «τ προσφυστατον στλεχος τς Καθολικς κκλησας. Παραλλλως η Ανατολικ Εκκλησα εναι αρκετ ποικιλμορφη ως προς την εθνικ σνθεση και τα θιμ της». Κατ τον διο τρπο γενικτερα σκεπτταν και ο Πατριρχης Ιεροσολμων Δοσθεος: η Ανατολικ Εκκλησα αποτελετο απ τσσερα Πατριαρχεα, εκ των οποων το πρτο τιμς νεκεν εναι εκενο της Κωνσταντινουπλεως. Η Ανατολικ Εκκλησα συγκρινμενη με τη Ρωμαιοκαθολικ Εκκλησα παρπεμπε στην ορθδοξη Ανατολ, που διφερε απ τη ρωμαιοκαθολικ Δση. Ακριβς επειδ το Πατριαρχεο Κωνσταντινουπλεως ταν η κορυφαα πλευρ της ριδας, τσι και εκλαμβανταν πρωτστως ως Ανατολικ απ τους δυτικος της αντιπλους τους ουντες, πως λ.χ. γραψε ο Γεργιος Τραπεζοντιος: «Ατη γρ μνη μετ τ σχσμα τν νατολικν κκλησαν συνστα πσαν…». Και πολ περισστερο, οι ρωμαιοκαθολικο ονμαζαν τη Δυτικ τους Εκκλησα «μτηρ» και την Ανατολικ Εκκλησα «θυγατρα», πργμα που προφανς δεν θα μποροσε να γνει αποδεκτ απ την Ορθδοξη Ανατολ. Επσης, σμφωνα με τη μαρτυρα του Ιεροσολμων Δοσιθου, οι Λατνοι ονμαζαν την Εκκλησα της Ρμης «κεφαλ», εν την Ανατολικ «σμα» , το οποο ως εκ τοτου θα πρπει να την υπακοει. Τα δια τα μλη της Ανατολικς Εκκλησας κινομενα απ ζλο για την Ορθοδοξα αντιμετπιζαν τον Ππα της Ρμης ως αντχριστο και δρκο. |
| Наибольшее сомнение на предмет соответствия православному учению может вызывать следующий отрывок из сочинения преп. Марка «О Мелхиседеке», который, скорее всего, и имел в виду свт. Фотий: мельхиседекианин, считающий, что Мелхиседек — это Сын Божий, задает преподобному вопрос о том, имеет ли единение Божества и человечества во Христе начало во времени? На это преп. Марк отвечает: Κα χει κα οκ χει, διτι ατς ναρχος τς νσεως γγονεν ρχ, κα δι τοτο επον· κα χει κα οκ χει. Εσεβστερον δ στιν επεν τι οκ χει· σα γρ ποστατικς νωται, κν κ δο νοοτο, μως τ το δυνατωτρου φσει συνενωθν κενο κα νοεται κα νομζεται. Καθπερ ποταμς π βροχς συσταθες κα τ θαλσσ συμμιγες οκ τι λγεται ποταμς, λλ θλασσα, κεθεν ρχν λαβν κκε καταλξας И имеет, и не имеет, так как Сам Безначальный соделался началом единения. И поэтому я сказал: и имеет, и не имеет. Благочестивее же сказать, что не имеет, поскольку то, что соединено существенно, хотя и познается из двух, все же, поскольку соединяется с природой сильнейшего, познается и называется как сильнейшее. Так и река, которая наполняется от дождя и впадает в море, больше не называется рекой, но морем, в котором она получает начало [соединения] и здесь оканчиваясь . Для анализа этого текста необходимо рассмотреть контекст. Преп. Марк приводит эти слова для разъяснения текста Священного Писания о Мелхиседеке: «не имеющий ни начала дней, ни конца жизни, уподобляясь Сыну Божию, пребывает священником навсегда» (Евр. 7. 3). Он показывает, как эти слова Послания к Евреям относятся к Мелхиседеку, который только уподобляется Христу, служит Его Прообразом. Мелхиседекиане на это задают вопрос о том, каким образом Христос не имеет ни начала дней, ни конца жизни? Преп. Марк отвечает, что Сын Божий «имел начало домостроительного рождения, не имел же начала природного, из-за единства от чрева матери» . Далее оппоненты возражают преп. Марку, что если у Христа нет начала из-за единства [Божества и человечества], то ведь само единство имеет начало? На это преп. Марк и отвечает в вышеприведенном отрывке. |
| Ο σιος Νικδημος ο Αγιορετης, ο οποος ταν βαθι εμποτισμνος απ την αγιοπατερικ θεολογα γραψε για «τν μαν κκλησαν κα μνην μητρα τν Χριστιανν…» . Αποκαλε επσης την Εκκλησα «καθολικν μτηρ» . Η Μεγλη Εκκλησα Σε γγραφο του Πατριαρχεου Κωνσταντινουπλεως του πρτου τρτου του 14 ου αι. εμφανζεται μια εκ των πρτων αναφορν της Μεγλης Εκκλησας ως μητρς . Ο Ιωσφ Βρυννιος (15 ος αι.) στη «Διαθκη» του φησε «τ βιβλα μου πντα τ γιωττ Μεγλ κκλησ κα μητρ τν κκλησιν, τ γ Σοφ, τ ν Κωνσταντινουπλει το μνημονεειν με ες τν ανα» . Μετ την λωση και την απονομ στο Πατριαρχεο Κωνσταντινουπλεως ειδικν προνομων απαντνται περιπτσεις προσωνυμας αυτο ως «κοινς μητρς», πως λ.χ. στο «στορικν βιβλον» του Δωροθου Μονεμβασας. Οι κτοικοι των Πατρν προτρεψαν τον Πατριρχη Κωνσταντινουπλεως να λβει μτρα κατ του μητροπολτη Ναυπλου Δωροθου: «…καλομεν τν Παναγιτητ σου κα τν θεαν κα ερν σου σνοδον, να, δι τος οκτιρμος το Θεο, μ φσς ατν πλον ες μς ν ρχιερατεειν, τι βολεται παντπασι ν χωρσ κα ν ξενσ μς π τν Καθολικν Μεγλην κκλησαν, τν κοινν μητρα» · «Καθς κκλησα μτηρ μν δεται μα κα γα». Ο Πατριρχης Κωνσταντινουπλεως Καλλνικος Γ αποκαλε την Εκκλησα μα και αγα, πως και στο «Σμβολο της Πστεως». Μλλον, τσι αρχζει να αποκαλε το Πατριαρχεο Κωνσταντινουπλεως, ταυτζοντς το με την Οικουμενικ Εκκλησα. Κηρσσοντας την αφοσωσ του στα ιδεδη των Κολλυβδων ο γιος Νικδημος ο Αγιορετης γραψε τι πεθεται «ες τν κοινν Μητρα μν μεγλην το Χριστο κκλησαν» . Εδ, προφανς, υπονοεται το Πατριαρχεο Κωνσταντινουπλεως, στην μεση δικαιοδοσα του οποου υπαγταν ο γιος Νικδημος ως αγιορετης μοναχς. μως, πως προαναφρθηκε, ο γιος Νικδημος πολ συχντερα γραφε για την Οικουμενικ Μητρα Εκκλησα, εννοντας τη μα Εκκλησα, που εκπροσωπεται απ λες τις κατ τπους Εκκλησες. Σε επιστολ του προς ναν μητροπολτη ο γιος Πατριρχης Κωνσταντινουπλεως Γρηγριος Ε αποκαλε «κοιν μητρα» την «γ το Χριστο κκλησ», δηλαδ το Πατριαρχεο Κωνσταντινουπλεως. Εγκαλε τον διο τον μητροπολτη σε εκκλησιαστικ πειθαρχα και υποταγ στην «ττητον βασιλεαν», δηλαδ μλλον σε υποταγ στην Οθωμανικ Αυτοκρατορα . |
| 23 Латинократия, или франкократия — название периода господства в Греции франков (франками в средние века именовались все жители Западной Европы без национальных различий) с начала XIII до середины XVI в. — Прим. пер. 24 ω. Καρμρη, Τ Δογματικ κα Συμβολικ Μνημεα..., τ. ΙΙ [Иоанн Кармирис, Догматические и Символические памятники..., т. II], Gratz 1968, σελ. 970-971. 25 Μητροπ. λβετας Δαμασκηνο, Πρς τν γαν κα Μεγλην Σνοδον. Προβλματα κα προοπτικα [Митрополит Швейцарский Дамаскин. К Святому и Великому Собору. Проблемы и перспективы], κδ.: κκλησιαστικν πιστημονικν κα Μορφωτικν δρυμα ωννου κα ριττης Γρηγοριδου, θναι 1990, σελ. 82. 26 π. Δημητρου Στανιλοε, Γι να ρθδοξο Οκουμενισμ [О. Думитру Станилоаэ. О Православном экуменизме], κδ. θως, 1976 27 π. Γεωργου Φλωρφσκυ, Θματα ρθοδξου Θεολογας [О. Георгий Флоровский. Вопросы православного богословия], κδ. ρτος Ζως, θνα 1973, σελ. 219. 28 Характерны документы Святой горы, называющие эти отклонения. См. соответственно: Послания Священного Кинота от 9/22 апреля 1980, 29 ноября 1980, 15 декабря 1987, 20 апреля 1988, 1/14 ноября 1995, 11/24 мая 1999, 11/24 сентября 2004, 18/31 июля 2014, 18/31 декабря 2014. А также заявление Священного Кинота от 10/23 декабря 2002, 17/30 декабря 2006, 22 сентября/5 октября 2009 и меморандум Комиссии по догматическим вопросам Священного Кинота о ВСЦ от 18 февраля 2007. Наш блаженной памяти игумен пишет: «Синкретический экуменизм является серьезным экклезиологическим отклонением, приближающимся к тому, чтобы стать ересью, то есть установившимся еретическим образом мыслей» (ρχιμ. Γεωργου Καψνη, ρθοδοξα κα Οκουμενισμς, Κυριακ τς ρθοδοξας [Архим. Георгий Капсанис, Православие и экуменизм, Неделя Православия] 1999, см. www.monastery.gr). 29 В меморандуме нашего монастыря от 4/17 марта мы уже отмечали: «Во вступлении к Мюнхенскому документу написано, что «мы совместно выражаем одну веру, которая есть продолжение веры апостолов». Также в документе, принятом в Новом Валааме: «В обеих наших Церквях апостольское преемство является основополагающим для освящения и единства народа Божия»». Мы не говорим ничего о соглашении в Бари, поскольку оно было переформулировано в более резком виде в Баламанде, и в таком виде осуждено в том числе иерархией некоторых Поместных Церквей, в частности Элладской Церкви. О соглашении в Равенне, которое, конечно, не было окончательно утверждено, несмотря на его повторные обсуждения на последующих встречах Смешанной Комиссии (Кипр, Вена, Амман), предлагаем вопрос: возможность первенства на всемирном уровне (третьем уровне, согласно Равеннскому документу), так и останется в будущем темой богословских исследований, несмотря на то, что подобное первенство не имеет никакого доказательства в Православном каноническом Предании и составляет сущность папского примата? |
| Между тем, не говоря уже о Ветхом Завете, объединяющем прозаические и поэтические произведения различных эпох и жанров, не говоря даже о целом каноне Нового Завета, в пределах одного–единственного Евангелия от Луки, мало того, с первой же его страницы, мы находим резкий контраст между прологом (1:14), построенным по греческим школьным правилам, и немедленно за ним следующим (начиная с 1:5) повествованием о родителях Иоанна Крестителя, выдержанным в угловато–семитизирующем стиле Септуагинты (γνετο εν τας μραις " Ηρ δσυ βασιλως; срв. Иис. Нав. 1:1 — κα γνετο μετ τν τελευτν Μωσ; Суд. 1:1 — κα γενετο μετ τν τελευτν " Ιησο; Руфь 1:1 — κα γνετο ν τω κρνειν τους κριτς; 2 Цар. 1:1 — κα γνετο μετ τδ ποθανεν Σαολ; Есф. 1:1 — κα γνετο […] ν τας μραις " Αρταξρξου &с.; πορευμενοι ν πσαις τας ντολς κα δικαιμασιν το Κυρ ου; срв. Иез. 36:27 - " να ν τοις δικαιμασΙν μου πορεεστε). Этот контраст — пример особенно яркий, но отнюдь не единственный. Не получаем ли мы ответа на вопрос о нужности или ненужности особого «библейского» тона и колорита для наших переводов? Когда евангелисту не нужны «библеизмы», он обходится без них; когда они ему нужны, он их решительно вводит. Можно сказать, что начало Евангелия от Луки дает нам в особенно отчетливом виде парадигму движения между полюсами миссионерской «аккомодации» к светской культуре — и введения читателя в особый мир, отсылки его к некоей сложившейся традиции. Обращение учителя к ученику перед уроком — и затем начало самого урока: голос звучит по–другому, диалогическую открытость сменяет сосредоточенность на предмете. Мы не должны думать просто о разных интонациях, разных «стилистических ключах»; это религиозная педагогика евангелиста, то снимающая у читателя чувство дистанции, то восстанавливающая это чувство. Если мы откажемся либо от первого (как Синодальный перевод), либо от второго (как модернизирующие переводы), мы погрешим против интенции Самого Иисуса. Когда Он предлагает в притчах сугубо конкретные, сугубо прозаические и мирские образы повседневной жизни, образы эти должны быть осязаемо житейскими, возможно более наглядными. |
|
|
