П. А. Коротков, С. В. Тарханова Локализация и археологические исследования В кон. XIX в. древний К. идентифицировали в основном с развалинами Хан-Минья на сев.-зап. берегу Галилейского м. и с араб. местечком Телль-Хум (севернее Хан-Миньи). Против идентификации К. с руинами Хан-Миньи, однако, свидетельствовали уже рассказы древних паломников: диак. Феодосия (ок. 530), описавшего маршрут от Тивериады до Магдалы к 7 источникам (Табге) и от 7 источников до К. ( Theodos. De situ Terrae Sanctae. 11), и Аркульфа (кон. VII в.), к-рый видел К. с горы и утверждал, что к северу от него расположена гора, а к югу - озеро ( Adamn. De locis sanctis. II 23). Раскопки нач. XX в. позволили окончательно идентифицировать К. с араб. Телль-Хумом. Большая часть территории древнего К. была приобретена францисканскими «Хранителями Святой земли», небольшой участок в восточной части города - греч. Православным Иерусалимским Патриархатом. Крупномасштабные раскопки всей области были проведены во францисканской части между 1968 и 1991 гг. под рук. В. К. Корбо и С. Лоффреды. Греч. участок исследовали в 1978-1982 гг. под рук. В. Дзафериса из Департамента древностей Израиля (общее описание результатов работ см.: Loffreda. 1997. Р. 417, в т. ч. францисканских: Idem. 1985; Corbo. 1992; Loffreda. Capernaum. 1993; Idem. 1997; обзор отчетов см.: Strange. 1977; результаты исследований на греч. территории: Tzaferis. 1983; Idem. 1993; Laughlin. 1993). Эти систематические раскопки проводили в основном на комплексе, который, как полагают, был домом ап. Петра, и в синагоге с целью определения даты их основания и восстановления истории. Однако в дальнейшем больше стали изучать материал I в. Раскопки показали, что это место было заселено с эпохи ранней бронзы (ок. 2000 г. до Р. Х.). Сохранились остатки домов и линии предполагаемых улиц раннего среднего и позднего бронзового века. Следов пребывания людей с 1200 по 500 г. до Р. Х. не найдено. Новое поселение, вероятно, было основано уже при персах, греко-рим. и визант. периоды для К.- время расцвета, продолжавшегося до араб. завоевания в VII в. ( Loffreda. Capernaum. 1993. Р. 292; ср.: Laughlin. 1993. Р. 54). Находки, сделанные на греч. участке, показывают, что К. развивался и после араб. завоевания. Возможно, в это время начался рост христ. населения К. Результаты раскопок свидетельствуют, что город был окончательно покинут жителями только во время завоевания крестоносцами в кон. XI в.

http://pravenc.ru/text/Капернаум.html

Общий план «священного квартала»: I в. до Р. Х. (красный); IV в. по Р. Х. (зеленый); сер. V в. по Р. Х. (синий) Общий план «священного квартала»: I в. до Р. Х. (красный); IV в. по Р. Х. (зеленый); сер. V в. по Р. Х. (синий) Корбо и Лоффреда, судя по всему, по-разному отвечали на вопрос о том, был ли К. в I в. по Р. Х. деревней или (небольшим) городом. Лоффреда описывал его как неукрепленную и «относительно небольшую деревню», которая занимала в общей сложности территорию 4-5 га и простиралась приблизительно на 300 м вдоль берега озера ( Loffreda. Capernaum. 1993. Р. 292; позже он определил, что площадь территории была до 6 га и на ней проживало приблизительно 1,5 тыс. чел.- Idem. 1997. Р. 418). Корбо утверждал, что К. в рим. период был небольшим, но процветающим городом, «построенным по ортогональному [Гипподамову] плану, включавшему cardo maximus или via principals [т. е. главную дорогу, ведущую в направлении с севера на юг] и ряд decumani [поперечных улиц с востока на запад]» ( Corbo. 1992). Добротные жилые одноэтажные дома образовывали прямоугольные кварталы - инсулы. Во время раскопок были раскрыты неск. жилых кварталов, состоявших из «жилищ большого клана», для них характерна замкнутость (все окна выходили во внутренний двор, из к-рого на улицу была единственная дверь); жилые помещения располагались вокруг внутреннего двора, на крышу дома обычно вела каменная лестница (ср.: Ibidem). Дома строились в основном из местного вулканического базальта, без фундамента и без раствора. Легкие плоские крыши сооружались из деревянных балок, к-рые обмазывались слоем глины, смешанной с соломой (саманом). Амер. библеист Дж. Л. Рид на основе имеющихся археологических данных о К. в I в. сделал ряд выводов о роли К. в региональной и межрегиональной экономике, о численности его населения и о внутренней планировке. Считалось, что благодаря расположению К. недалеко от ответвлений международной «дороги моря» (Via Maris) он стал центром интенсивной торговли и местом пересечения «потоков идей и информации» ( Strange.

http://pravenc.ru/text/Капернаум.html

Peter " s Home//BAR. 1982. Vol. 8. N 6. P. 26-37; Chiat M. J. S. A Corpus of Synagogue Art and Architecture in Roman and Byzant. Palestine. Ann Arbor, 1983. 4 vol.; Tzaferis V. Excavations in the Area of the Greek Orthodox Church//NEAEHL. 1993. Vol. 1. P. 295-296; idem. New Archaeological Evidence on Ancient Capernaum//BiblArch. 1983. Vol. 46. N 4. P. 198-204; Loffreda S. Recovering Capharnaum. Gerusalemme, 1985, 1993 2; idem. Capernaum//NEAEHL. 1993. Vol. 1. P. 291-295; idem. Capernaum//OEANE. 1997. Vol. 1. P. 416-419; idem. Coins from the Synagogue of Capernaum//LA. 1997. Vol. 47. P. 223-244; Chen D. On the Chronology of the Ancient Synagogue at Capernaum//ZDPV. 1986. Bd. 102. S. 134-143; idem. Dating Synagogues in Galilee: On the Evidence from Meroth and Capernaum//LA. 1990. Vol. 40. P. 349-355; Fischer M. The Corinthian Capitals of the Capernaum Synagogue: A Revision//Levant. L., 1986. Vol. 18. P. 131-142; Hachlili R. Ancient Jewish Art and Archaeology in the Land of Israel. Leiden; N. Y., 1988; Nun M. Ancient Anchorages and Harbours Around the Sea of Galilee. Ein Gev, 1988; idem. The Sea of Galilee and Its Fishermen in the New Testament. Ein Gev, 1989; idem. Ancient Stone Anchors and Net Sinkers from the Sea of Galilee. Ein Gev, 1993; idem. Cast Your Net upon the Waters: Fish and Fishermen in Jesus " Time//BAR. 1993. Vol. 19. N 6. P. 46-56; idem. Der See Genezareth und die Evangelien: Archäologische Forschungen eines jüdischen Fischers. Gießen, 2001; Bloedhorn H. The Capitals of the Synagogue of Capernaum: Their Chronological and Stylistic Classification with Regard to the Development of Capitals in the Decapolis and Palestine//Ancient Synagogues in Israel, III-VI Cent. C. E./Ed. R. Hachlili. Oxf., 1989. P. 49-54; idem. Die Kapitelle der Synagogue von Kapernaum: Ihre zeitliche und stilistische Einordnung im Rahmen der Kapitellentwicklung in der Dekapolis und in Palaestina. Wiesbaden, 1993; Ilan Z. The Synagogue and Beth Midrash of Meroth//Ancient Synagogues in Israel, III-VII Cent.

http://pravenc.ru/text/Капернаум.html

De Spirit. Sanct. III 16. 112), все же он связывает освящение Св. Даров не с эпиклезой, а с установительными словами. Напр., он пишет о Св. Дарах: «Прежде освящения, хлеб есть; когда же [к нему] приложатся слова Христовы, Тело есть Христово. А именно, послушай Говорящего: «Примите и ядите от сего все; ибо сие есть Тело Мое». И чаша прежде слов Христа наполнена вином и водой, но когда будут совершены слова Христа, тогда становится Кровью Христа, которая искупила народ» ( Idem. De sacr. IV 5. 23; ср.: Idem. De Myst. IX 54). В целом же освящение Даров происходит через «священническое благословение» ( Idem. De Myst. IX 50), или «таинство священной молитвы» ( Idem. De fide. IV 10. 124). Приношение евхаристической Жертвы совершается Христом через священников: «Видим Главу священников (Principem sacerdotum, т. е. Христа.- Авт.), грядущего к нам; видим и слышим приносящего за нас Свою Кровь; последуем, насколько можем, священники, чтобы приносить Жертву за народ (pro populo Sacrificium) - хотя по справедливости мы и недостойны, нам вверена честь приносить Жертву,- так что, хотя теперь и не видно, что Христос приносится, Он Сам приносится на земле, когда приносится Тело Христово; конечно же, Он Сам является в нас, чтобы приносить Жертву,- [Тот], Чье речение освящает Жертву, которая приносится» ( Idem. Expl. Ps. 38. 7. 25; ср.: Idem. De offic. I 48). Е. является личной встречей верующего со Христом не в символе (figura), но в истине света, лицом к лицу ( Idem. De apol. David. 1. 12. 58). Свт. Амвросий подчеркивает, что «где Тело Господне, там Христос» ( Idem. In Ps. 118 exp. 8. 48). При причащении епископ говорит: «Тело Христово», а причащающийся в ответ - «Аминь» ( Idem. De sacr. IV 5. 25; Idem. De Myst. IX 54). В описании причащения новокрещеных на Пасху ( Idem. In Ps. 118 exp. Prol. 2) святитель упоминает, что им не дозволялось приносить хлеб и вино для Е. до «октавы» Пасхи, т. е. до следующего воскресного дня - вероятно, по той причине, что они еще не понимали, что происходит за литургией. О том, какой именно хлеб использовался для Е.- квасной или пресный - святитель не сообщает, но упоминает о смешении вина с водой ( Idem. De sacr. IV 1. 2). Вероятно, именно свт. Амвросий, по примеру вост. Церквей, ввел в Медиолане (ныне Милан) обычай ежедневного совершения мессы (см.: Idem. De virginib. I 11. 65; Idem. Ep. 20. 15; Idem. De patriarch. 9. 38; Idem. Exam. VI 25. 90), к-рый затем распространился по всей Италии (в Галлию эта практика пришла только в эпоху Каролингов). В его проповедях часто звучит обращенный к верным призыв причащаться чаще. Однако священники пригородных храмов Медиолана не служили ежедневно ( Idem. De offic. I 50. 249). Свт. Амвросий упоминает также практику самопричащения по вечерам в период поста ( Idem. In Ps. 118. exp. 8. 47-48) и обычай брать Св. Дары с собой в дорогу ( Idem. De exces. fratr. 1. 43).

http://pravenc.ru/text/348067.html

Лит.: Burkitt F. C. S. Ephraim " s Quotations from the Gospel. Camb., 1901; Bedjan P., ed. Homiliae S. Isaaci Syri Antiocheni. P.; Lpz., 1903; Beck E. Die Theologie des heiligen Ephraem in seinen Hymnen über den Glauben. Vat., 1949; idem. Ephraems Hymnen über das Paradies. R., 1951; idem. Ephraems Reden über den Glauben. R., 1953; idem. Die Eucharistie bei Ephrem//Oriens Chr. 1954. Bd. 38. S. 41-67; idem. Le baptême chez s. Ephrem//L " Orient Syrien. Vernon, 1956. Vol. 1. P. 111-136; idem. Die Mariologie der echten Schriften Ephraems//Oriens Chr. 1956. Bd. 40. S. 22-39; idem. Philoxenos und Ephräm//Ibid. 1962. Bd. 46. S. 61-76; idem. Bardaisan und seine Schule bei Ephräm//Le Museon. 1978. Vol. 91. P. 271-333; idem. Ephräms Polemik gegen Mani und die Manichäer. Louvain, 1978. (CSCO; 391. Subs.; 55); idem. Ephräms des Syrers Psychologie und Erkenntnislehre. Louvain, 1980. (CSCO; 419. Subs.; 58); idem. Die konditionale Periode in der Sprache Ephräms des Syrers//Oriens Chr. 1980. Bd. 64. S. 1-31; idem. Glaube und Gebet bei Ephraem//Ibid. 1982. Bd. 66. S. 15-50; idem. Der syrische Diatessaronkommentar zu Jo. 1, 1-5//Ibid. 1983. Bd. 67. S. 1-31; idem. Dörea und Charis. Die Taufe: Zwei Beiträge zur Theologie Ephräms des Syrers. Louvain, 1984. (CSCO; 457. Subs; 72); idem. Ephräm und der Diatessaronkommentar im Abschnitt über die Wunder beim Tode Jesu am Kreuz//Oriens Chr. 1993. Bd. 77. S. 104-119; Vööbus A. Literary, Critical and Historical Studies in Ephrem the Syrian. Stockholm, 1958; idem. History of Asceticism in the Syrian Orient. Louvain, 1960. Vol. 2: Early Monasticism in Mesopotamia and Syria. (CSCO; 197. Subs.; 17); Hemmerdinger-Iliadou D. Éphrem grec et latin//DSAMDH. 1960. T. 4. Col. 800-819; Leloir L. Doctrines et méthodes de s. Éphrem d " après son commentaire de l " Évangile concordant. Louvain, 1961. (CSCO; 220. Subs.; 18); idem. Éphrem le Syrien//DHGE. 1963. T. 15. Col. 590-597; idem. L " actualité du message d " Éphrem//PdO. 1973. T. 4. P. 55-72; idem. Le commentaire d " Éphrem sur le Diatessaron: Réflections et suggestions//The Four Gospels, 1992: FS F.

http://pravenc.ru/text/376984.html

1967. Τ. 38. Σ. 206-225, 386-407; Khalif é -Hachem E. La prière pure et la prière spirituelle selon Isaac de Ninive//Mémorial Mgr Gabriel Khouri-Sarkis, 1898-1968. Louvain, 1969. P. 157-173; idem. Isaac de Ninive//DSAMDH. 1971. Vol. 7. Col. 2041-2054; idem. Les versions arabes d " Isaac de Ninévie//Proc. of the 28th Intern. Congr. of Orientalists. Wiesbaden, 1976. P. 36-37; idem. L " âme et les passions des hommes d " après un texte d " Isaac de Ninive//PdO. 1984/1985. T. 12. P. 201-218; Brock S. P. St Isaac of Nineveh and Syriac Spirituality//Sobornost. Ser. 7. L., 1975. N 2. P. 79-89; idem. Secundus the Silent Philosopher: Some Notes on the Syriac Tradition//Rheinisches Museum für Philologie. Fr./M., 1978. Bd. 121. S. 94-100; idem. Divine Call and Human Response, the Syriac Tradition II: St Isaac of Nineveh//The Way. L., 1981. Vol. 21. P. 68-74; idem. The Prayer of the Heart in Syriac Tradition//Sobornost. 1982. Vol. 4. N 2. P. 131-142; idem. Syriac Perspectives on Late Antiquity. L., 1984; idem. Isaac of Nineveh: Some Newly Discovered Works//Sobornost. 1986. Vol. 8. N 1. P. 28-33; idem. The Syriac Tradition//The Study of Spirituality/Ed. C. P. M. Jones et al. L., 1986. P. 199-215; idem. The Syriac Fathers on Prayer and the Spiritual Life. Kalamazoo, 1987; idem. Maggnanuta: A Technical Term in East Syrian Spirituality//Mélanges Antoine Guillaumont. Gen., 1988. P. 121-129; idem. The Spirituality of the Heart in Syrian Tradition//The Harp. Kerala, 1988. Vol. 1. N 2/3. P. 93-115; idem. Humanity and the Natural World in the Syrian Tradition//Sobornost. 1990. Vol. 12. N 2. P. 131-142; idem. Lost - and Found: Part II of the Works of St Isaac of Nineveh//StPatr. 1990. Vol. 19. N 4. P. 230-233; idem. Studies in Syriac Christianity. Hampshire; Brookfield, 1992; idem. [Брок С.]. Христология Церкви Востока//ВДИ. 1995. N 2. С. 39-53; idem. Introduction// Isaac Syrus. ‘The Second Part " , Chapters IV-XLI/Ed. S. Brock. Louvain, 1995. P. XI-XLV (CSCO; 554. Syr.; 224); idem. Some Uses of the Term Theoria in the Writings of Isaac of Nineveh//PdO.

http://pravenc.ru/text/674153.html

1906. Bd. 30. S. 575-581; 1907. Bd. 31. S. 141-171, 349-360; idem. Chrysostomos-Fragmente im Maximos-Florilegium und in den Sacra Parallela//BZ. 1907. Bd. 16. S. 168-201; Des hl. Johannes Chrysostomus Büchlein über Hoffart und Kindererziehung: samt einer Blumenlese über Jugenderziehung, aus seinen Schriften. Freiburg i. Br., 1907; Пападопуло-Керамевс А. И. Varia Graeca Sacra: Сб. греч. неизд. богословских текстов IV-XV вв. СПб., 1909. С. 154-183; Schulte F., ed. S. Iohanni Chrysostomi De inani gloria et de educandis liberis: Diss. Münster, 1914; Jean Chrysostome. Lettres à Olympias//SC. 1947, 19682. N 13; idem. Sur l " incompréhensibilité de Dieu//Ibid. 1951, 19702. N 28; idem. Huit catéchèses baptismales//Ibid. 1957, 19702, 2005r. N 50; idem. Sur la Providence de Dieu//Ibid. 1961, 2000r. N 79; idem. Lettres d " exil à Olympias et à tous les fidèles//Ibid. 1964. N 103; idem. À Théodore//Ibid. 1966. N 117.; idem. La Virginité//Ibid. 1966. N 125; idem. À une jeune veuve. Sur le mariage unique//Ibid. 1968. N 138; idem. Sur la vaine gloire et l " éducation des enfants//Ibid. 1972. N 188; idem. Sur le sacerdoce//Ibid. 1980. N 272; idem. Homélies sur Ozias//Ibid. 1981. N 277; idem. Panégyriques de S. Paul//Ibid. 1982. N 300; idem. Commentaire sur Isaïe//Ibid. 1983. N 304; idem. Commentaire sur Job//Ibid. 1988. N 346, 348; idem. Discours sur Babylas//Ibid. 1990. N 362; idem. Trois catéchèses baptismales//Ibid. 1990. N 366; idem. Sur l " Égalité du Père et du Fils//Ibid. 1994. N 396; idem. Sermons sur la Genèse//Ibid. 1998. N 433; Wenger A. L " homélie de st. Jean Chrysostome «à son retour d " Asie»//REB. 1961. Vol. 19. P. 110-123; Jean Chrysostome. Les cohabitations suspectes/Ed. J. Dumortier. P., 1955; Malingrey A.-M. Fragments du commentaire de Jean Chrysostome sur les psaumes 103 à 106//Texte und Textkritik: Eine Aufsatzsammlung/Hrsg. J. Dummer et al. B., 1987. P. 351-378. (TU; 133); Hagedorn U. und D., Hrsg. Johannes Chrysostomus: Kommentar zu Hiob. B.; N. Y., 1990. (PTS; 35); Johannes Chrysostomus.

http://pravenc.ru/text/541598.html

P. 152-154; Quasten J . Basil the Great// Idem . Patrology. Vol. 3. P. 204-236; (Керн), архим . Антропология св. Григория Паламы. П., 1950. М., 1996р. С. 144-147; Daniélou J . Les Anges et leur mission d " aprés les Péres de l " Eglise. P., 1952; idem . Eunome l " arien et l " exégèse néoplatonicienne du Cratyle//REG. 1956. Vol. 69. P. 414-416; idem . Bulletin des origines chrétiennes//RechSR. 1963. Vol. 51; idem . Philon et Grégoire de Nysse//Philon d " Alexandrie: Lyon 11-15 Septembre 1966: Colloques nationaux du Centre National de la Recherche Scientifique. P., 1967. P. 333-345; Gribomont J . Obéissance et Évangile selon St. Basile le Grande//La Vie Spirituelle. Suppl. 1952. Vol. 5. P. 192-315; idem . Histoire du texte des Ascétiques de St. Basile. Louvain, 1953. (Biblioth. du Muséon; 32); idem . Les Règles Morales de St. Basile et le Nouveau Testament//StPatr. 1957. Vol. 2. P. 416-426. (TU; 64); idem . Le renoncement au monde dans l " idéal ascétique de St. Basile//Irénikon. 1958. Vol. 31. P. 282-307, 460-465; idem . Eustathe le Philosophe et les voyages du jeune Basile de Césarée//RHE. 1959. Vol. 54. P. 115-124; idem . [Введения и коммент. к изд. творений св. Василия Великого]//PG. 29-32. Turnhout, 1959; idem . Le Paulinisme de St. Basile//Studiorum Paulinorum Congr. Intern. Catholicus, 1961. R., 1963. P. 481-490; idem . L " origénisme de St. Basile//L " Homme devant Dieu: (Mélanges à H. de Lubac). P., 1963. P. 281-294; idem . Ésotérisme et tradition dans la Traité du Saint-Ésprit de s. Basile//Oecumenica. Neuchâtel, 1967. P. 22-52; idem . Le panégyrique de la Virginité, œuvre de jeunesse de Grégoire de Nysse//RAM. 1967. Vol. 43. P. 249-266; idem . Basil//NCE. 1967. T. 2. P. 143-146; idem . Intransigeance et Irénisme en saint Basile: Introd. au De Spiritu Sancto //Estudios Trinitarios. 1975. T. 9. P. 227-243; idem . Un aristocrate révolutionnaire, évêque et moine: St. Basile//Augustinianum. 1977. Vol. 17. P. 179-191; idem . Obéissance de charité et liberté envers l " Église de Rome (chez S.

http://sedmitza.ru/text/929111.html

Hilario de Poitiers. Comillas, 1965; Simonetti M. Ilario e Novaziano//RCCM. 1965. Vol. 7. P. 1034-1047; idem. L " esegesi ilariana di Col 1,15a//VetChr. 1965. Vol. 2. P. 165-182; idem. Note sulla struttura e la cronologia del «De Trinitate» di Ilario di Poitiers//Studi Urbinati. Urbino, 1965. Vol. 39. P. 274-300; idem. Hilary of Poitiers and the Arian Crisis in the West// Quasten. Patrology. 1986. Vol. 4. P. 33-61; Blasich G. La risurrezione dei corpi nell " opera esegetica di s. Ilario di Poitiers//Divus Thomas. Ser. 3. Piacenza, 1966. Vol. 69. P. 72-90; Borchard C. F. A. Hilary of Poitiers " Role in the Arian Struggle: Diss. Gravenhage, 1966; Doignon J. Hypothèse sur le contenu du «Contra Dioscorum» d " Hilaire de Poitiers//StPatr. 1966. Vol. 7. P. 170-177. (TU; 92); idem. Hilaire de Poitiers avant l " exil. P., 1971; idem. Ordre du monde, connaissance de Dieu et ignorance de soi chez Hilaire de Poitiers//RSPhTh. 1976. T. 60. P. 565-578; idem. Introduction// Hilaire de Poitiers. Sur Matthieu. P., 1978. Vol. 1. P. 19-86. (SC; 254); idem. Hilaire de Poitiers devant le verset 17, 28a des Actes des Apôtres: Les limites d " un panthéisme chrétien//Orpheus. N. S. Catania, 1980. T. 1. P. 334-347; idem. Les «Capitula» de l " In Matthaeum d " Hilaire de Poitiers: Éd. crit. et comment.//Texte und Textkritik: Eine Aufsatzsammlung/Hrsg. J. Dummer, J. Irmscher. B., 1987. P. 87-96. (TU; 133); idem. Sur la «descente» du Christ en ce monde chez Hilaire de Poitiers//RHR. 1990. Vol. 207. P. 65-75; idem. Hilarius von Poitiers//RAC. 1991. Vol. 15. Col. 139-167; idem. Traits stoïciens de l " action de Dieu chez Hilaire de Poitiers: la «praeparatio» sur fond de «constitutio»//Mélanges M. Spanneut. Lille, 1993. P. 149-154; idem. Introduction// Sancti Hilarii Pictaviensis episcopi Tractatus super Psalmos. Turnhout, 1997. T. 1. P. VII-CX. (CCSL; 61); idem . Hilaire de Poitiers: «Disciple et témoin de vérité» (356-367). P., 2005; Попов И. В. Св. Иларий, еп. Пиктавийский//БТ. 1968. Сб. 4. С.

http://pravenc.ru/text/Иларий ...

Datarea ansamblului de pictur de la Râca//Studii i cercetari de istoria artei. 1963. An. 10. N 2. P. 433-437; idem. Originea i semnificaia ideologic a picturii exterioare moldoveneti//Ibid. N 1. P. 57-93; idem. Datarea ansamblului de pictur de la sf. Nicolae-Dorohoi//Studii i cercetari de istoria artei. Ser. Art plastic. 1964. Vol. 11. N 1. P. 69-79; idem. Gavril Uric, primul artist român cunoscut//Ibid. N 2. P. 235-263; idem. Gavril Ieromonahul, autorul frescelor de la Blineti: Introducere la studiul picturii moldoveneti din epoca lui tefan cel Mare//Cultura moldoveneasc în timpul lui tefan cel Mare/Coord. M. Berza. Bucur., 1964. P. 419-461; idem. Datarea frescelor bisericii mitropolitane sf. Gheorghe din Suceava//Studii i cercetari de istoria artei. Ser. Art plastic. 1966. Vol. 13. N 2. P. 207-231; idem. Un peintre grec en Moldavie au XVIe siècle//Revue roumaine d " histoire de l " art. Sér. Beaux-arts. 1970. Vol. 7. P. 13-26; idem. Încheierea cronologiei picturii moldoveneti secolele XV-XVI cu datarea ansamblurilor de la Prhui i Arbure. Roman, 2012; idem. Ideea unirii de la tefan cel Mare prin Movileti la Cuza Vod. Bucur., 2014; V t ianu V. Istoria artei feudale în rile Române. Bucur., 1959. Vol. 1: Arta în perioada de dezvoltare a feudalismului; idem. Pictura mural din Nordul Moldovei. Bucur., 1974; idem. Studii de art veche româneasc i universal. Bucur., 1987; Cultura moldoveneasc în timpul lui tefan cel Mare/Ed. M. Berza. Bucur., 1964; Revue roumaine d " histoire de l " art. Bucarest, 1964-1969. Vol. 1-6; Кузьмина М. Т. Искусство Румынии. М., 1966; Istoria Artelor Plastice în România. Bucur., 1968-1970. 2 vol.; Popescu-V î lcea Gh. coala miniaturistic de la Dragomirna//BOR. 1968. An. 86. N 3/5. P. 455-468; N 7/8. P. 959-972; N 9/10. P. 1186-1211; N 11/12. P. 1343-1359; 1969. An. 87. N 1/2. P. 197-209; idem. Anastasie (Crimca). Bucur., 1972; idem. Miniatura româneasc. Bucur., 1981; idem. Un manuscris al voievodului Ieremia Movil.

http://pravenc.ru/text/2564044.html

  001     002    003    004    005    006    007    008    009    010