Гантон, С. Н. Булгаков, А. Ф. Лосев , В. Н. Лосский , Х. Яннарас , И. Зизиулас  и др., были обнаружены существенные различия между восточно-христианской и западно-христианской тринитарной традицией 3003 , происходящие, как мы убедительно продемонстрировали, из самих истоков этой традиции – латинской патристики II-VIII вв. Список сокращений I. Античные, патристические и средневековые авторы De agone chr. De agone christiano Confess. Confessiones Contra Academ. Contra Academicos Contra Faust. Contra Faustum Manichaeum Contra Maximin. Contra Maximinum Contra Secundin. Contra Secundinum Manicheum Contra serm. Arrian. Contra sermonem Arianorum De civ. Dei De civitate Dei De divers. quaest. De diversis quaestionibus octoginta tribus De doct. christ. De doctrina christiana De duab. anim. De duabus animabus De fid. et symb. De fide et symbolo De Gen. ad litt. De Genesi ad litteram De Gen. contra Manich. De Genesi contra Manicheos De haeres. De haeresibus De lib. arb. De libero arbitrio De morib. De moribus ecclesiae catholicae et de moribus Manichaeorum De nat. bon. De natura boni De ord. De ordine De praed. sanct. De praedestinatione sanctorum De quant. anim. De quantitate animae De Trinit. De Trinitate De ver. rel. De vera religione De vit. beat. De vita beata Enarr. in Ps. Enarrationes in Psalmos Enchir. Enchiridion de fide, spe et caritate Ep. Epistolae In Ioann. Tractatus in Joannis Euangelium Soliloq. Soliloquia Абеляр (Abaelard.) Theol. sum. Boni Theologia summi Boni Алкиной (Alcin.) Epit. Epitome Амвросий Медиоланский (Ambros. Mediol.) De fide De fide De incarn. De incarnationis dominicae sacramento De Isaac De Isaac vel anima De Iacob. De Iacob et vita beata De sacr. De sacramentis De Sp. St. De Spiritu Sancto Ep. Epistolae Exp. Luc. Expositio Euangelii secundum Lucam Hexaem. Hexaemeron Анастасий Синаит (Anastas. Sinaita.) Serm. in constit. hom. Sermones in constitutionem hominis Апулей (Apul.) De deo Socr. De deo Socratis De Plat. De Platone et ejus dogmate Арий (Arius) Ep. ad Euseb. Epstola ad Eusebium Nicomediensis Аристей (Aristeas.) Ep. ad Philocrat. Epistola ad Philocratem Аристотель (Aristot.) Anal. post. Analitica posteriora Categ. Categoriae De anim. De anima De cael. De caelo De juvent. et senect. De juventute et senectute Eth. Nicom. Ethica Nicomachea Metaph. Metaphysica Phys. Physica Top. Topica

http://azbyka.ru/otechnik/Aleksej-Fokin/...

De congr. erud. grat. De congressu eruditionis gratia De ebriet. De ebrietate De fug. et invent. De fuga et inventione De gigant. De gigantibus De migr. Abr. De migratione Abraham De mut. nom. De mutatione nominum De opif. mund. De opificio mundi De sacr. Abel. et Cain. De sacrificiis Abelis et Caini De spec. leg. De specialibus legibus De somn. De somniis De plant. De plantatione De posterit. Cain. De posteritate Caini De praem. et poen. De praemiis et poenis De prov. De providentia De vita cont. De vita contemplativa De vita Mos. De vita Mosis Leg. alleg. Leges allegoriarum Leg. ad Gaium Legatio ad Gaium Quaest. in Gen. Quaestiones in Genesim Quis rer. div. her. Quis rerum divinarum heres sit Quod Deus sit immut. Quod Deus sit immutabilis Quod det. pot. ins. sol. Quod deterius potiori insidiari soleat Филосторгий (Philostorg.) Eccl. Hist. Historia Ecclesiastica Фома Аквинский (Thomas Aquinas) Sum. Theol. Summa Theologiae Фотий Констанинопольский (Phot.) Bibl. Bibliotheca Mystag. De Spiritu Sancto Mystagogia Фульгенций Руспийский (Fulgent.) Ad Monim. Ad Monimum Ad Trasam. Ad Trasamundum regem Contra Arian. Contra Arianos Contra Fabian. Contra Fabianum Contra serm. Fastid. Contra sermonem Fastidiosi ariani De fide De fide ad Petrum seu de regula fidei De incarn. De incarnatione Filii Dei et vilium animalium auctore De Trinit. De Trinitate ad Felicem nomarium Ep. Epistolae Халдейские оракулы Orac. Chald. Oracula Chaldaica Цицерон (Cicero) De nat. deor. De natura deorum Ямвлих (Iambl.) Com. Timaeum Commentaria in Timaeum De myst. De mysteriis II. Справочные издания и патрологические серии CCSL Corpus Christianorum. Series Latina. Brepols, 1954-. CCSG Corpus Christianorum. Series Graeca. Brepols, 1977-. CPL Clavis Patrum Latinorum/Ed. E. Dekkers. Brepols, 1961. CPG Clavis Patrum Graecorum/Ed. M. Geerard. Brepols, 1974–1998. Vol. 1–5. CSEL Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum. Vindobonae, 1866-. DTC Dictionnaire de théologie catholique. T. I-XV. Paris, 1903–1950.

http://azbyka.ru/otechnik/Aleksej-Fokin/...

Theol. Plat. Theologia Platonica Проспер Аквитанский (Prosp.) Lib. sentient. Liber sententiarum ex operibus S. Augustini delibatarum Exp. Ps. Expositio Psalmorum Псевдо-дионисий (Dionys. Areop.) De div. nom. De divinis nominibus De myst. theol. De mystica theologia Ep. Epistolae Руфин Аквилейский (Rufin.) Hist. eccl. Historia ecclesiastica Секст Эмпирик (Sext. Emp.) Adv. Math. Adversus Mathematicos Pyrr. hypot. Pyrrhoniae hupotyposes Сенека (Seneca) Dial. Dialogi Ep. Epistolae Сивиллины Оракулы Orac. Sybill. Oracula Sybillina Сидоний Аполлинарий (Sidon. Apoll.). Ep. Epistolae Сириан (Syrian.) Com. in Metaph. In Aristotelis Metaphysica Commentaria Созомен (Sozom.) Hist. eccl. Historia ecclesiastica Сократ (Socr.) Hist. eccl. Historia ecclesiastica Стобей (Stob.) Eclog. Eclogae Сульпиций Север (Sulp. Sev.) Chron. Chronicon Татиан (Tatian.) Orat. ad Graec. Oratio ad Graecos Тертуллиан (Tert.) Adv. Herm. Adversus Hermogenem Adv. Marc. Adversus Marcionem Adv. Prax. Adversus Praxean Apol. Apologeticum De anima De anima De bapt. De baptismo De corona De corona militis De cultu fem. De cultu feminarum De exhort. cast. De exhortatione castitatis De orat. De oratione De paenit. De paenitentia De patien. De patientia De praescr. De praescriptione haereticorum De pudic. De pudicitia De resurr. De resurrectione carnis De spect. De spectaculis De test. anim. De testimonio animae De virg. vel. De virginibus velandis Тьерри Шартский (Theodoric. Carnot.) Lect. Lectiones Comment. Commentum Фавст Регийский (Faust.) De Sp. St. De Spiritu Sancto Ep. Epistolae Фебадий Агенский (Phoeb.) Contra Arian. Contra Arianos Феодорит Кирский (Theodoret.) Eranist. Eranistes Graec. affect. cur. Graecarum affectionum curatio Haer. fab. Comp. Haereticarum fabularum Compendium Hist. eccl. Historia ecclesiastica Феофил Антиохийский (Theoph.) Ad Autol. Ad Autolycum Филон Александрийский (Philo) De Abrah. De Abrahamo De aetern. mund. De aeternitate mundi De agric. De agricultura De Cherub. De Cherubim De conf. ling. De confusione linguarum

http://azbyka.ru/otechnik/Aleksej-Fokin/...

Лит.: Quintanadueñas A., de. Santos de la imperial ciudad de Toledo y su arçobispado. Madrid, 1651; Risco M. España Sagrada. Madrid, 1789. T. 37; Vega A. C. De patrología española: San Ildefonso de Toledo, sus biografías y sus biógrafos y sus varones ilusres//Bol. de la Real Academia de la Historia. 1969. T. 164. P. 35-107; Gaiffier B., de. Les vies de S. Ildefonse à propos d " attributions discutées//AnBoll. 1976. T. 94. P. 235-244; Gorog R., de. La atrubución de las Vidas de San Ildefonso y San Isidoro al Arcipreste de Talavera//Boletín de la Real Academia Española. Madrid, 1978. T. 58. P. 169-193; Salvador Miguel N. Sobre la datación de la Vida de San Ildefonso del Beneficiado de Úbeda//Dicenda: Cuadernos de filología hispánica. Madrid, 1982. N 1. P. 109-122; Snow J. Th. Gonzalo de Berceo and the Miracle of St. Ildefonso: Portrait of the Medieval Artist at Work//Hispania. Walled Lake (Mich.), 1982. Vol. 65. N 1. P. 1-11; Romero Tobar L. Una versión medieval de la Vida de San Ildefonso (Escorial Ms. h-III-22)//El Crotalón: Anuario de la filologia española. Madrid, 1984. Vol. 1. P. 707-716; idem. Beneficiado de Úbeda: Vida de San Ildefonso//Diccionario filológico de literatura medieval española/Ed. C. Alvar, J. M. Lucía Megías. Madrid, 2002. P. 208-211; Rivera Recio J. F. San Ildefonso de Toledo. Madrid; Toledo, 1985; Pouchelle M.-Ch. Mots, fluides et vertiges: Les fêtes orales de la mystique chez Gautier de Coinci//Annales: Économies, sociétés, civilisations. P., 1987. Vol. 42. P. 1209-1230; Raizman D. A Rediscovered Illuminated Manuscript of St. Ildefonsus " s De Virginitate Beatae Mariae in the Biblioteca Nacional in Madrid//Gesta. N. Y., 1987. Vol. 26. N 1. P. 37-46; Poyán Díaz D. Transfiguración literaria de unas reliquias de Toledo a Soissons//Thélème. Madrid, 1992. N 1. P. 15-27; Quesnay Adams J., du. The Political Grammar of Ildefonsus of Toledo: A Prelim. Rep.//The Visigoths: Studies in Culture and Society/Ed. A. Ferreiro. Leiden; Boston, 1999. P. 151-168; Baños F., Ciceri M. Alfonso Martínez de Toledo: (El Arcipreste de Talavera)//Diccionario filológico de literatura medieval española. 2002. P. 168-180; Christys A. Christians in al-Andalus, 711-1000. N. Y., 2002. P. 21-26; Pérez López J. L. La «Vida de San Ildefonso» del ex beneficiado de Úbeda en su contexto histórico//Dicenda. 2002. Vol. 20. P. 255-283; Collins R. Visigothic Spain, 409-711. Malden (Mass.), 2004. P. 99-100, 166-169; Ledesma J. P. El «De itinere deserti» de San Ildefonso de Toledo. Toledo, 2005; Alonso Morales M. Historia de las reliquias de San Ildefonso (Toledo-Zamora)//Toletana: Cuestiones de teología e historia. Toledo, 2007. N 16. P. 221-253.

http://pravenc.ru/text/Ильдефонсом.html

Лит.: Gutton F. La Chevalerie militaire en Espagne: L " Ordre de Calatrava. P., 1955; O " Callaghan J. The Spanish Military Order of Calatrava and Its Affiliates. L., 1975; idem. Las Definiciones de la Orden de Calatrava, 1383-1418//En la España Medieval. Madrid, 1996. Vol. 19. P. 99-124; Lomax D. Las órdenes militares en la Península Ibérica durante la Edad Media. Salamanca, 1976; Solano Ruiz E. La Orden de Calatrava en el siglo XV: Los señorios castellanos de la Orden al fin de la Edad Media. Sevilla, 1978; Serrano Martín E. La Orden de Calatrava en Aragón en la Edad Moderna: Juridicción, señoríos y renta feudal. Zaragoza, 1985; Menache S. La Orden de Calatrava y el clero andaluz (siglos XIII-XV)//En la España Medieval. 1986. Vol. 8. P. 633-664; Fernández Izquierdo F. La Orden militar de Calatrava en el siglo XVI: Infraestructura institucional, sociología y prosopografía de sus caballeros. Madrid, 1992; Schwenk B. Calatrava: Entstehung und Frühgeschichte eines spanischen Ritterordens zisterziensischer observanz im 12. Jh. Münster, 1992; Ayala Martínez C., de. Las fortalezas castellanas de la Orden de Calatrava en el siglo XIII//En la España Medieval. 1993. Vol. 16. P. 9-35; idem. Las órdenes militares hispánicas en la Edad Media (siglos XII-XV). Madrid, 2003; Rodríguez-Picavea Matilla E. La formación del feudalismo en la meseta castellana: Los señoríos de la Orden de Calatrava en los siglos XII-XIII. Madrid, 1994; idem. Los monjes guerreros en los Reinos Hispánicos: Las órdenes militares en la Península Ibérica durante la Edad Media. Madrid, 2008; Денисенко Н. П. Испанские военные ордена Сантьяго и Калатрава в XV - нач. XVI в.//Латинская Америка в исторической ретроспективе: XVI-XIX вв. М., 1994. С. 115-127; Corona de Castilla: Documentos de la Orden de Calatrava expedidos durante los tres últimos maestrazgos (1445-1489): Estudio diplomático/Ed. B. Casado Quintanilla. Madrid, 1997; Primeras Jornadas de historia de las órdenes militares. Madrid, 1997; Las Ordenes Militares en la Península Ibérica/Ed. R. Izquierdo Benito, F. Ruiz Gómez. Cuenca, 2000. 2 vol.; Fernández Izquierdo F., Yuste Martínez Á., Sanz Camañes P. La provincia Calatrava de Almonacid de Zorita en el siglo XVI según las visitas: Recuperación de una historia viva de la administración local en la Edad Moderna. Madrid, 2001; Olcoz Yanguas S. San Raimundo de Fitero, el monasterio cisterciense de la frontera y la fundación de la Orden Militar de Calatrava. Fitero, 2002; Villegas Díaz L. R. El Císter y la fundación de la Orden de Calatrava//Cistercium. 2005. Vol. 238. P. 165-195; Ciudad Ruiz M. El dominio señorial y eclesiástico de la Orden de Calatrava. Puertollano, 2008; El nacimiento de la Orden de Calatrava: Primeros tiempos de expansión (siglos XII y XIII): Actas del I Congr. Intern. «850 aniversario de la fundación de la Orden de Calatrava, 1158-2008» (Almagro, oct. 2008). Ciudad Real, 2009.

http://pravenc.ru/text/Калатрава.html

Согласно описи, проведенной в 1790-1792 гг. по указанию кард. Лоренсаны, в ризнице кафедрального собора в Толедо хранились святыни, связанные с почитанием И.: реликварии с частицами его мощей и часть покрова св. Левкадии ( Rivera Recio J. F. La Catedral de Toledo: Museo de historia//Boletín de la Real Academia de Bellas Artes y Ciencias Históricas de Toledo. Toledo, 1948/1949. N 62/63. P. 126, 131, 145-146). В XVIII в. Майянс-и-Сискар упоминал, что в одном из алтарей собора хранился камень, на к-ром, по преданию, стояла Богоматерь во время явления И. ( May á ns y Siscar. 1983. P. 63). Ист.: Cixila. Vita Ildephonsi//CSMA. T. 1. P. 59-66; Chronica Muzarabica//Ibid. P. 27; Elipandus. Epistula episcoporum Hispaniae. 1//Ibid. T. 1. P. 82, 84; Samson. Apologeticus contra perfidos. II 1. 2//Ibid. T. 2. P. 558; Herimannus Tornacensis. Vita S. Ildefonsi Toletani//ActaSS. Bened. T. 2. P. 498-500; De sainte Leocadie au tans que sainz Hyldefons estoit arcevesques de Tholete cui Nostre Dame donna l " aube de prelaz: Miracle versifié par Gautier de Coinci/Éd. E. Vilamo-Pentti. Helsinki, 1950; Fita y Colomé F. Translación é invención del cuerpo de San Ildefonso: Reseña histórica por Gil de Zamora//Boletín de la Real Academia de la Historia. Madrid, 1885. T. 6. P. 60-71; idem. Cincuenta leyendas por Gil de Zamora combinadas con las cantigas de Alfonso el Sabio//Ibid. T. 7. P. 54-144; Vida de S. Ildefonso escrita por el Cerratense// Flórez E. España Sagrada. Madrid, 1750. T. 5. P. 521-525; Rodericus Cerratensis. Vita S. Hildefonsi//PL. 96. Col. 47-50; Vida de San Ildefonso por Beneficiado de Úbeda//Poetas Castellanos anteriores al siglo XV/Ed. T. A. Sánchez e. a. Madrid, 1864. P. 323-330; idem. Vida de San Ildefonso/Ed. M. Alvar Ezquerra. Bogota, 1975; Madoz y Moleres J. San Ildefonso de Toledo a travès de la pluma del Arcipreste de Talavera: Estudio y ed. crít. de la Vida de San Ildefonso. Madrid, 1943; [ Martinez de Toledo A.] Arcipreste de Talavera. Vidas de San Ildefonso y San Isidoro/Ed. J. Madoz y Moleres. Madrid, 1962; Walsh J. K., ed. La Vida de San Alifonso por metros (ca. 1302). Berkeley, 1992; Collección de cánoñes y de todos los concilios de la Iglesia de España y de America/Ed. J. Tajada y Ramiro. Madrid, 1851. Parte 2. T. 3. P. 433-446; Portocarrero F. Libro de la Descensión de Nuestra Señora a la Santa Yglesia de Toledo y vida de San Ilefonso. Madrid, 1616; Mayáns y Siscar G. Vida de San Ilefonso// Idem. Obras completas/Ed. A. Mestre Sanchís. Oliva, 1983. Vol. 1: Historia. P. 53-67.

http://pravenc.ru/text/Ильдефонсом.html

Из скриптория мон-ря происходит много знаменитых рукописей. Коллекция мосарабских богослужебных рукописей наряду с б-кой собора в Толедо была лучшей в мире. До XVIII в. здесь хранился знаменитый Beatus 1091 г. из Лондона с иллюстрациями, сделанными в мон-ре в 1109 г. (в наст. время в Британской б-ке; Brit. Lib. Add. 11695). В 1878 г. лучшие рукописи были приобретены Британской б-кой, другие - Национальной б-кой в Париже (в 1835 мон-рь был закрыт и пришел в запустение, восстановлен в 1880 бенедиктинцами из Солема). В мон-ре до сих пор хранится мосарабский Миссал из Силоса (XI в.), старейшая западноевроп. рукопись на бумаге. В наст. время мон-рь получил мировую известность благодаря школе григорианского пения. Ист.: Vergara S. , de. Vida y milagros de el thaumaturgo español, Moysés segundo, redentor de cautivos, abogado de los felices partos, S. Domingo Manso. Madrid, 1763; ActaSS. Propyl. Col. 595; Grimaldo. La «Vita Dominici Silensis»/Ed. V. Valcarcel. Logroño, 1982; Gonzalo de Berceo. Vida de S. Domingo de Silos/Ed. T. Labarta de Chaves. Madrid, 1972. Лит.: BHL, N 2238; Férotin M. Recueil des chartes de l " abbaye de Silos. P., 1897; idem. Histoire de l " abbaye de Silos. P., 1897; Ruiz A. Domenic//DHGE. Vol. 14. Col. 623-627; Cignitti B. Domenico//BiblSS. Vol. 4. Col. 736-737; Gutiérrez P. C. Vida y milagros de S. Domingo de Silos: Para celebrar el novena centenario de la muerte de S. Domingo, 1073-1973. Abadía de Silos, 1973; Palacios M. El monasterio de S. Domingo de Silos. Madrid, 1973; Pérez de Urbel J. El claustro de Silos: Cuidadoso estudio sobre el claustro del Monasterio de S. Domingo de Silos. Burgos, 19753; El Romanico en Silos: IX Centenario de la consagración de la iglesia y claustro: 1088-1988. Burgos, 1990; Vivancos Gomez M. C. Documentación del Monasterio de S. Domingo de Silos: 954-1254. Burgos, 1988; idem. Documentación del Monasterio de S. Domingo de Silos: 1255-1300. Burgos, 1995; Yarza Luaces J. El monasterio de S. Domingo de Silos. Léon, 1991; Escohotado J. P. Berceo como traductor: Fidelidad y contexto en la «Vida de S. Domingo de Silos»//Livius: Revista de Estudios de Traducción. Léon, 1993. N 3. P. 217-227; Geese U. Romanesque sculpture//Romanesque: Architecture. Sculpture. Painting/Ed. R. Toman. Köln, 1997. P. 294-299; Silos: Un milenio: Actas del Congreso Internacional sobre la abadía de S. Domingo de Silos. Burgos, 2003. 2 vol.

http://pravenc.ru/text/178840.html

Лит.: Porter A. K. Spanish Romanesque sculpture. Firenze; N. Y., 1928. 2 vol.; G ó mez-Moreno M. El arte románico español. Madrid, 1934; Gaillard G. Les débuts de la sculpture romane espagnole: Leon, Jaca, Compostelle. P., 1938; idem. La sculpture romane espagnole sur la route de Saint Jacques//Bull. trimestriel/Centre intern. d " études romanes. P., 1957. T. 1/2. P. 27-30; Deschamps P. Études sur les sculptures de Sainte-Foy de Conques et de Saint-Sernin de Toulouse et leurs relations avec celles de Saint-Isidore de Leon et de Saint-Jacques de Compostelle//Bull. Monumentale. P., 1941. T. 100. P. 239-264; Durliat M. Art catalan. P.; Grenoble, 1963; idem. Les origines de la sculpture romane a Jaca//CRAI. P., 1978. T. 122. P. 363-399; idem. La sculpture romane de la route de Saint-Jacques: De Conques а Compostelle. Mont-de-Marsan, 1990; Lojendio L.-M., de, Rodriguez A. Castille romane. [Saint-Leger-Vauban], 1966. 2 vol.; Lojendio L.-M., de. Navarre romane. [Saint-Leger-Vauban], 1967; Canellas-Lopez A., San Vicente A. Aragon roman. [Saint-Leger-Vauban], 1971; Vinayo Gonzalez A. L " ancien royaume de Leon roman. [Saint-Leger-Vauban], 1972; Galice romane. [Saint-Leger-Vauban], 1973; Buesa Conde D. El monasterio de San Juan de la Peña. Leon, 1978; Durliat M., Allegre V. Les Pyrenées romanes. [Saint-Leger-Vauban], 1978 2; Lacoste J. Le maitre de San Juan de la Peña, XII siècle//Les cahiers de Saint-Michel de Cuxa. Codalet, 1979. T. 10. P. 175-189; idem. Les maitres de la sculpture romane dans l " Espagne du pelerinage a Compostelle. Bordeaux, 2006; Moralejo Alvarez S. La sculpture romane de la cathedrale de Jaca: État de des questions//Les cahiers de Saint-Michel de Cuxa. Codalet, 1979. Vol. 10. P. 79-106; Bango Torviso I. G. El arte romanico en Castilla y Leon. Madrid, 1997; Casmineiras Gonzales M. El Portico de la Gloria. Madrid, 1999; idem. La catedral de Santiago de Compostela (1075-1122): Obra maestra del romanico europeo//Siete maravillas del romanico español. Aguilar del Campoo, 2009. P. 229-278; Herbosa V. El romanico en Palencia. Lancia, 2000 2; Le Maitre de Cabestany. [Saint-Leger-Vauban], 2000; Bonnery A. Le Maitre de Cabestany. Vic-en-Bigorre, 2007.

http://pravenc.ru/text/2007791.html

Лит. наследие Г. условно можно разделить на 6 групп. 1. Философские и богословские сочинения: «De ordine emanandi causatorum a Deo» (О порядке эманации причин от Бога), «De intelligentiis» (Об интеллигенциях), «De finitate motus et temporis» (О конечности движения и времени), «De unica forma omnium» (О единой форме всего), «De statu causarum» (О пределе причин), «De potentia et actu» (О возможности и действительности), «De anima» (О душе), «De libero arbitrio» (О свободном произволении), «De veritate» (Об истине), «De veritate propositionis» (Об истине высказывания), «De scientia Dei» (О знании Бога), «De decem mandatis» (О десяти заповедях), «Templum Dei» (Храм Божий), «Quod homo sit minor mundus» (Почему человек есть малый мир), богословская поэма «Le Chasteau d " Amour» (Замок Любви, ок. 1215), «De luce seu De inchoatione formarum» (О свете, или О начале форм, 1225-1228) и др.; в т. ч. сочинения по свободным искусствам (см. Artes liberales ) (пропедевтике): «De artibus liberalibus» (О свободных искусствах, до 1209), «De generatione sonorum» (О происхождении звуков, до 1209), «Grammatica» (Грамматика), «De quadratura circuli» (О квадратуре круга). 2. Естественнонаучные трактаты: «De sphaera» (О сфере, 1215-1220), «De impressionibus aeris seu De prognosticatione» (Об импрессиях воздуха, или О составлении погодных предсказаний, 1215-1220), «De generatione stellarum» (О происхождении звезд, 1217-1225), «De cometis» (О кометах, 1222-1224), «De impressionibus elementorum» (Об импрессиях элементов, до 1225), «Quaestio de fluxu et refluxu maris» (Вопрос о приливах и отливах моря, 1226-1228), «De motu corporali et luce» (О телесном движении и свете, ок. 1230), «De motu supercaelestium» (О движении наднебесного, ок. 1230), «De differentiis localibus» (О локальных различиях, ок. 1230), «De iride seu De iride et speculo» (О радуге, или О радуге и зеркале, 1230-1233), «De colore» (О цвете, 1230-1233), «De lineis, angulis et figuris seu De fractionibus et reflexionibus radiorum» (О линиях, углах и фигурах, или О преломлениях и отражениях лучей, 1230-1233), «De natura locorum» (О природе мест, 1230-1233), «De universitatis machina» (О вселенской машине), «De calore solis» (О тепле Солнца) и др.

http://pravenc.ru/text/168181.html

Все его творения группируют так: сочинения а) апологетического характера. apologetics, ad natione 1. II, ad Scapulam, de testimonio animae adversus hudaeos; b) полемико–догматические : de praescriptionibus adversus haeretticuss, de baptismo, adversus gnosticos scorpiace, adverus Marcionem 1. V, de anima, adversus Valentinianos, adversus Hermogenem, adversus Praxeam, de resurrectione carnis, de carne Christi; с) нравственного содержания: de poenitentia, de oratione, de jejuniis, ad uxorem I. II, de cultu foeminarum, de habitumuherum, de virgimbus velandis, de patientia, ad martyres, de idolatria, de corona militis, exhortatio ad castitatem, de monogamia, de pudictia, de fuga in persecutione, de pallio. Церковные писатели перечисляют еще ряд сочинений, которые не дошли до нас: ad amicum philo-ophum de nuptiarum angustis (Hieron. ep. 28 ad Eustoch.; adv. Jovinian. 1), de tato (Tert. De anima, 20), de mundis et in mundis animalibus (Hier. ep. 125 ad Damascum). de circumcisione (Hieron ibid.), de vestibus Aaron (Hier. ep. 128 ad Fabiolam), de tumitate (Hieron. ep. calal. Script. Ecceles.), de censu animae (Tert. de anima 1. 3. 22. 24), ab. Apelletianos (de carne Christi 8), de paradiso (de anima 55), de spe fidelium (Hier. inc. 36 Eccles, de extasi 1. VI (Hier. de vir. illustr. 53; Nicephor. Hist, eccles IV, 22. 34), ads . ApoIIonium (Hier.de vir. illustr. 53). Vid. Curs. compl. patrol., series latina, t. II, p. 1121–1136). Все эти сочинения были вызваны современными нуж­дами церкви, все имели в виду определенный запрос своего времени. 8 Lettres à М. Rigalt, 1V, lettre 2,–y Du-Pin’a Nouvelle bibliothèque des auteurs ecclésiastiques, t. I, p. 109, édit. 1698 an. 9 Нужно заметить, что в конце II в. центр тяжести западной литературы переносится на африканскую почву, все духовные силы Запада сосредоточиваются и вращаются около столицы Проконсульской Африки – Карфагена, и это преобладающее значение литературной деятельности Африки перед европейским Западом тянется на долгое время, – долго мы не видим на европейском Западе церковно-литературных трудов.

http://azbyka.ru/otechnik/Tertullian/ter...

  001     002    003    004    005    006    007    008    009    010